"O`ZBEKISTON POCНTASI" АJнинг почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектларида касса операцияларини юритиш Қоидалари (АВ томонидан 01.03.2000 й. 904-сон билан рўйхатга олинган)

Функция недоступна

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

АДЛИЯ ВАЗИРЛИГИ ТОМОНИДАН

РЎЙХАТГА ОЛИНГАН

01.03.2000 й.

N 904

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

МАРКАЗИЙ БАНКИ ТОМОНИДАН

ТАСДИҚЛАНГАН

19.08.1999 й.

"O`ZBEKISTON POCНTASI" АJнинг почта алоқаси

ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектларида

касса операцияларини юритиш

ҚОИДАЛАРИ

1. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

Мазкур ҳужжат Ўзбекистон Республикасининг "Ўзбекистон Республикаси Марказий банки тўғрисида"ги Қонунининг 36-моддаси асосида ишлаб чиқилган.

1. Мазкур Қоидалар "O`ZBEKISTON POCНTASI" АJнинг почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари ҳамда алоқа бўлимлари)да касса операцияларини юритиш тартибини белгилайди.

Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг бошқа ташкилотлари касса операцияларини Юридик шахслар томонидан касса операцияларини амалга ошириш қоидаларига (рўйхат рақами 2687, 2015 йил 22 июнь) мувофиқ амалга оширадилар.

2. Ҳар бир почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) кассасида, кун охирида, банк муассасаларининг почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) раҳбарлари билан келишилган ҳолда тасдиқланган лимитлар чегарасида нақд пул қолдиришга рухсат этилади. Зарур бўлиб қолганда, кўрсатилган лимитлар яна ўша тартибда қайта кўриб чиқилиши мумкин.

3. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)нинг Бош кассаларида қоладиган нақд пуллар лимитини белгилаш учун Бош кассалар банк муассасаларига 14-иловага мувофиқ ҳисоб-китоб тақдим этадилар.

Ҳисоб-китобни тузишда почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) кассасида нақд пул қолдиқлари лимити миқдорини аниқлаш учун қуйидагилар ҳисобга олинади:

а) кейинги куни эрталаб (банклардан тегишли қувватлама (пул) маблағини олгунга қадар) пул ўтказишлар, нафақа ва ёрдам пулларини тўлашни таъминлаш, шунингдек ҳисобот берувчи ва шу мақсад учун бириктирилган алоқа бўлимларига қувватлама маблағ жўнатиш учун зарур бўлган нақд пул;

б) алоқа бўлимларининг очилган брезент халталаридаги лимитдан ортиқ, нақд пул қолдиқлари: банк муассасаларига белгиланган график бўйича ортиқча пул топширилгандан сўнг мижозлардан алоқа хизматлари учун почта кетгандан сўнг тушган ва Бош кассада кейинги куни эрталабгача қолган нақд пул ва бошқа маблағлар.

Касса лимитига қуйидагилар киритилмайди: қишлоқ почта ташувчилари почта орқали ўтказиладиган нафақа ва ёрдам пулини уларнинг эгалари уйларига етказиб бериш учун олган нақд пуллар, агар улар олган пуллари учун кейинги иш кунида ҳисобот беришлари шарти билан, Халқ банкининг лимит дафтарчаларидан олинган ҳисоб чекларини, алоқа хизматлари учун мижозлардан олинадиган ҳақлар қайд қилинган Халқ банкининг ва тижорат банкларининг чек дафтарчаларини* топширадилар.

4. Ҳисобот берувчи алоқа бўлимлари кассаларидаги нақд пул қолдиқлари лимити почта алоқаси объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) томонидан белгиланади ва унинг раҳбари томонидан тасдиқланади.

5. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) ўз кассаларида белгиланган лимитдан ортиқ нақд пулни фақат иш ҳақи, вақтинча меҳнат қилиш қобилиятини йўқоттанлик учун ёрдам пули, стипендия, нафақа ва мукофотларни тўлаш учун уч иш куни давомида (бунга банк муассасасидан** пул олинган кун ҳам ҳисобга киради) сақлаб туриш ҳуқуқига эгадирлар.

6. Банк муассасалари ишламайдиган кунлар арафасида почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)нинг Бош кассалари, шу жумладан, чиқим операцияларини таъминлаш учун зарур бўлган миқдорда кассадаги лимитни кўпайтиришга рухсат берилади.

7. Пул ўтказиш операцияларини амалга оширувчи почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) кассасига тушган нақд пулни ўтказиладиган пулларни тўлашга, нафақа ва ёрдам пулларини беришга, нақд пул билан қувватлаш учун алоқа бўлимларига жўнатишга сарфлаши мумкин.

8. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)даги нақд пулдан:

мижозларга белгиланган тартибда йўқотилган, ўғирланган ёки бегона одамларга бериб юборилган почта жўнатмалари учун, улардаги маблағларнинг етишмаган қисмини ёки шикастланганининг ўрнини қоплаш тарзида бериш мумкин;

ўз муддатида олиб борилмаган ёки кечикиб етказиб берилган маблағлар, ўтказиладиган ва уларни етказиб бериш учун олиб қолинган ортиқча пул ҳамда бошқалар қайтарилиши мумкин.

9. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) кассасидаги белгиланган лимитдан ортиқча барча нақд пулни банклар билан келишиб, белгиланган муддатда пул ўтказиш операциялари бўйича ҳисоб рақамига ўтказиш ёки талаб қилиб олингунча депозит ҳисоб рақамига киритиш учун топширишлари шарт.

-----------------------------------

*) Бундан кейин "пул ҳужжатлари" деб аталади.

**) "Банклар" деганда мулкчиликнинг исталган шаклидаги банклар, Марказий банк, Халқ банки, тижорат банклари назарда тутилади.

2. НАҚД ПУЛЛАРНИ ҚАБУЛ ҚИЛИШ ВА КИРИМ КАССА

ҲУЖЖАТЛАРИНИ РАСМИЙЛАШТИРИШ ТАРТИБИ

10. Ўтказиладиган пулларни қабул қилиш ва уларни ўтказиш учун кетган харажатларни қоплаш: мижозлардан - нақд пул билан, банк чеклари билан, 050541002 - шаклдаги тўлов топшириғи (ҳужжати) билан амалга оширилади.

Устига қўйилган (устама) тўлов маблағларини тўлаш учун банкнинг чеклари ҳам қабул қилинади.

Мижозлардан бошқа барча турдаги алоқа хизматлари учун тариф тўловлари нақд пул билан, банкнинг ҳисоб-китоб чеклари билан, банк муассасалари орқали белгиланган тартибда нақд пул тўламай ҳисоб-китоб қилиш йўли билан, шунингдек почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) мижозларига берган бўнак дафтарчаларидаги ҳисоб-китоб квитанциялари билан қабул қилинади.

11. Мижозларга алоқа хизматларини кўрсатиш бўйича барча касса операциялари амалдаги қоида ва йўриқномаларга мувофиқ, белгиланган тартибда тасдиқланган шакллардаги (1-илова) квитанцияларни берган ҳолда расмийлаштирилади.

12. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси ҳамда алоқа бўлимлари)нинг кўрсатилган алоқа хизматлари бўйича операцион кассаси операторининг ҳисобот берувчи ҳужжати унинг бирламчи ҳужжатларидан тузилган МС-42 шаклдаги (2-илова) касса маълумотномаси ҳисобланиб, унга иш куни (смена) мобайнида нақд пул ва пулли ҳужжатлар бўйича олиб борилган операциялар киради.

Ишлаб чиқариш назорати учун почта маълумотномасига почта алоқаси (почтамт) бухгалтериясига қабул қилинган пул жўнатмалари бўйича берилган тўлов топшириқлари реестрининг нусхаси қўшиб берилади. Касса маълумотномасига олдиндан тўланган ҳақ (бўнак) ҳисобига амалга оширилган алоқа хизматлари қайдномалари натижалари, шунингдек бўнак дафтарчаларидаги ҳисоб-китоб квитанциялари бўйича амалга оширилган алоқа хизматлари реестрлари натижалари, почта алоқаси боғламаси (почтамт) бухгалтериясига топширилган қабул қилинган пул жўнатмалари бўйича берилган тўлов топшириқномалари реестрлари киритилмайди. Бундай ҳужжатлар КО-4 шаклидаги (3-илова) касса дафтарида акс эттирилмасдан ишлаб чиқариш назоратидан сўнг бевосита почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтериясига реестрлари билан берилади.

13. Нақд пуллар ва пул ҳужжатларини ҳисоб-китоб қилиш операцияларини қўшиб олиб борувчи операторлар битта касса маълумотномаси тузишади. Бунда нақд пул билан қабул қилинган пул миқдори пул ҳужжатлари билан қабул қилинган пул миқдоридан алоҳида сатрга (қаторга) ёзилади.

Касса маълумотномасининг "асос" устунида киримга ёзиб қўйилган маблағларнинг ҳар бир тури қаршисига бир иш кунида қабул қилинган почта жўнатмалари миқдори ёзилади, тўланган пул жўнатмалари, берилган пенсия ва ёрдам пуллари қаршисида эса, пул жўнатмалари ва топшириқлар миқдори кейинги назоратни амалга ошириш учун назоратчига бериладиган 10 ва 10-а шакллардаги ҳар бир реестр бўйича алоҳида кўрсатилади. Нафақа ва ёрдам пулларининг тўланган миқдори тўлов ҳужжатларини берган ижтимоий таъминотнинг ҳар қайси бўлими бўйича алоҳида сатрга ёзилади. Кейин оператор натижаларни "кирим" ва "чиқим" устунлари бўйича ҳисоблайди.

Маълумотнинг охирида "илова" сатрида Бош касса бошлиғига (операторга) маълумотнома билан бирга бериладиган кирим ва чиқим ҳужжатларининг сони кўрсатилади.

14. Операторнинг Бош касса бошлиғи (оператори) билан иш куни (смена) мобайнидаги ўзаро муносабатларидан келиб чиқадиган барча пул операциялари касса маълумотномасининг орқа томонида жойлашган "Операторнинг Бош касса билан ҳисоб-китоби"да акс эттирилиши керак. Бу ҳисоб-китобда Операторнинг мижозлар билан операциялар бажариши учун Бош кассадан нақд пул билан олган ҳар бир бўнаги алоҳида акс эттирилади.

Агар кун давомида операторда чиқим операциялари учун ортиқча нақд пул тўпланса, у бу пулни юқорида кўрсатилган "ҳисоб-китоб"га ёзади ва Бош кассага бу "ҳисоб-китоб"нинг тегишли устунида имзо билан топширади.

Иш куни охирида "ҳисоб-китоб"га оператор касса маълумотномасининг олд томонида кўрсатилган кун давомидаги кирим ва чиқим операцияларининг якуний миқдорларини ҳам киритади.

Ҳамма ёзувлар киритилгандан сўнг оператор "ҳисоб-китоб"ни кирим ва чиқим натижалари бўйича ҳисоблаб чиқади, шунингдек тегишли устунларда Бош кассага топширилиши керак бўлган нақд пул миқдорини ва пул ҳужжатлари сонини алоҳида кўрсатади.

15. Пул ўтказиш операцияларини амалга оширувчи почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) қувватлама нақд пулни чеклар бўйича банклардан оладилар. Пул олувчи почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) ходимига чекни бериш чек дафтарчасининг корешогига тилхат ёзиш билан амалга оширилади. Чеклар Бош кассани ишини юритувчи ходимнинг номига (фамилияси, исми ва отасининг исмини кўрсатган ҳолда) расмийлаштирилади. Чеклар фақатгина Бош кассани ишини юритувчи ходимга берилади.

16. Банкда қувватлама маблағини киримга олиш учун почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтерияси КО-1 шаклдаги кирим ордерини тузади ва Бош кассага топширади, унда "банкдан N ___ чек бўйича пулли қувватлама маблағ олинди" деб кўрсатилади.

Банкда нақд пулни қабул қилишда ҳамма дасталар битталаб санаб чиқилиши керак.

17. Барча кирим касса ордерлари кассага топширилгунча бухгалтерияда КО-3а шаклдаги кирим ва чиқим касса ҳужжатларини қайд қилиш журналига ёзиб қўйилади.

18. Банкдан олинган нақд пул, Бош касса томонидан квартира ҳақи бадаллари бўйича, формали кийимбош учун, ҳисобдаги маблағ қолдиқларини қайтариш бўйича ва бошқа хўжалик операциялари бўйича олинган нақд пуллар касса ордерлари бўйича киримга олинади, касса ордерлари почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтериясида тузилади, унга бош бухгалтер имзо чекади. Бош бухгалтер бўлмаганда, у почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бўйича буйруқ билан бу вазифа ўз зиммасига юклатилган шахс томонидан имзоланади.

19. Кирим касса ордерларида уларни тузиш учун асос, тартиб рақами (тартиб рақами йил давомида чиқим касса ордерларидан алоҳида ҳолда ёзиб борилади), тузилган санаси (кун, ой, йил) кўрсатилади ҳамда илова қилинаётган ҳужжатлар кўрсатилади.

Кирим касса ордерлари, касса маълумотномалари сиёҳ билан ёки шарикли ручка пастаси билан аниқ қилиб ёзилиши керак. Бу ҳужжатларда ўчирилган, ифлосланган ёки тузатилган ҳатто изоҳланган жойлари бўлишига рухсат этилмайди.

Кирим касса ордерларини пул берувчи шахсларнинг қўлига бериш ман этилади. Кирим касса ордерлари бўйича пуллар мазкур ордерлар тузилган куни қабул қилинади.

20. Бош кассага пул қабул қилишда пулларни кирим касса ордери бўйича топширган шахсга квитанция, касса маълумотномаси бўйича эса Бош касса бошлиғи (оператор) имзо чеккан тилхат берилади.

21. Кирим касса ордерлари ва касса маълумотларини олишда Бош касса бошлиғи (оператори);

а) ордерда бош бухгалтер имзоси борлиги ва ҳақиқийлигини, касса маълумотномасида эса уни тузган шахснинг ва назорат қилувчининг имзоси борлиги ва ҳақиқийлигини;

б) уларнинг тўғри расмийлаштирилганлигини;

в) ордерда кўрсатиб ўтилган иловаларнинг мавжудлигини текшириши шарт.

Бу талаблардан ҳатто биттасига риоя қилинмаган ҳолда ҳам Бош касса бошлиғи (оператори) кирим ордери ёки касса маълумотномасини ҳамда унга илова қайдномаларини тегишлича расмийлаштириш учун қайтариб беради.

Кирим ордерлари ва касса маълумотларига Бош касса бошлиғи (оператори) имзо чекади. Ордерга илова қилинган ҳужжатлар, шунингдек Бош кассага алоқа бўлимлари кассаларидан лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқлари солинган брезент халталар билан келган 16-шаклдаги юкхатларнинг биринчи нусхаси, пул ҳужжатлари бўлган қимматли хатлар, МС-4 шаклида илова қилинган хатлар, 0402006-шаклдаги илова қайдномалари ва бошқалар тўртбурчак муҳр билан ёки сана (кун, ой, йил) кўрсатилган "Олинди" ёзуви билан бекор қилинади.

22. Касса маълумотномалари, ишлаб чиқариш операцияларини умумлаштирувчи ва ишлаб чиқариш назоратидан ўтувчи ҳужжат сифатида КО-3а шаклдаги журналда қайд этилмайди.

3. НАҚД ПУЛЛАРНИ БЕРИШ ВА ЧИҚИМ КАССА

ҲУЖЖАТЛАРИНИ РАСМИЙЛАШТИРИШ ТАРТИБИ

23. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг Бош кассасидан нақд пул КО-2 шаклдаги чиқим касса ордерлари бўйича, шунингдек тўлов қайдномалари, пул бериш ҳақида аризалар, ҳисоб рақами ва бошқа ҳужжатлар бўйича шу ҳужжатларининг умумий миқдорига чиқим ордерини ёзиш билан ёки уларга чиқим касса ордерининг ўрнини босувчи муҳр қўйиш билан берилади. Пул бериш ҳақидаги ҳужжатга почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг бошлиғи ва бош бухгалтери имзо чекиши, улар бўлмаганда эса, корхона бўйича буйруқ билан бу вазифалар юклатилган шахслар имзо чекиши керак.

Агар чиқим касса ордерларига илова қилинган ҳужжатларда (ариза, ҳисоб-китоб қоғозлари ва бошқаларда) почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғининг рухсат этувчи ёзуви бўлса, у ҳолда чиқим касса ордерларида унинг имзоси булиши шарт эмас.

Депонентга қўйилган пулларни тўлашда, чиқим ордерларида почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) раҳбарининг имзоси бўлиши шарт эмас.

24. Хизмат сафари харажатлари учун пуллар банкларнинг кассаларидан олинади. Хизмат сафарлари харажатлари учун ҳисобдорлик остида нақд пул хизмат сафарига борувчи шахсларга сафарга борадиган жойгача бориш ва қайтишга йўл ҳақи, ҳисоб-китоб бўйича сафар муддатига суткалик ва турар жой харажатларни тўлаш учун керак бўладиган маблағ доирасида берилади.

Ҳисобдорлик остида берилган нақд пулни бошқа шахсга бериш ман қилинади.

Ҳисобдорлик остида берилган нақд пул аввалги ҳисобот юзасидан берилган маблағлар бўйича тўлиқ ҳисоб-китоб қилиб бўлинган тақдирдагина берилади.

25. Ҳисобдорлик остида берилган, лекин сарфланмаган нақд пул почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) кассасига муддат ўтгандан кейинги куни ёки хизмат сафаридан қайтилган куннинг эртасига топширилиши керак.

Ҳисобдорлик остида нақд пул олган шахслар почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтериясига сарфланган маблағ ҳақида ҳисобот топшириб, унга ҳисобга киритилган харажатларнинг тўғрилигини исботловчи ҳужжатларни ҳам илова қилишлари лозим.

26. Иш ҳақи, нафақа ва ёрдам пуллари, вақтинча меҳнат қобилиятини йўқотганлик бўйича ёрдам пули, стипендиялар, мукофотлар, суткаликлар ўрнига қатъий қўшимчалар тўлов қайдномалари бўйича тўланади. Тўлов қайдномасининг 1-варағида пул бериш тўғрисида почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг бошлиғи ва бош бухгалтери имзоси билан бериш муддатини кўрсатиб ва пул миқдорини сўз билан ёзиб, рухсат берувчи ёзув қайд қилинади:

"Кассага 2000 й. _________дан __________гача муддатда __________ миқдорида (ёзув билан) тўлаш учун"

Иш ҳақига пул бериш ҳам (таътилга кетишда, касал бўлганда ва ҳ.к.), шунингдек депонентга ўтказилган маблағини бир неча шахсга тарқатиш худди юқорида келтирилган тартибда расмийлаштирилиши мумкин.

27. Чиқим касса ордерлари, шунингдек пул берилиши мумкин бўлган бошқа ҳужжатларни бухгалтерия ходимлари сиёҳ ёки шарикли ручка пастаси билан аниқ ёзиб, тўлдиради. Бу ҳужжатларда ўчирилган, ифлосланган ва тузатилган, ҳатто изоҳланган жойлари бўлишига рухсат этилмайди.

Чиқим касса ордерларида: тартиб рақами, санаси (кун, ой, йил), тузилиш асоси ва илова қилинадиган ҳужжатлар бирма-бир санаб ўтилади (йиллик тартиблаш рақами, кирим касса ордерларининг йиллик тартиб рақамидан алоҳида олиб борилади).

Чиқим касса ордерлари ёки уларнинг ўрнини босувчи ҳужжатлар кассага топширилишидан аввал, бухгалтерияда кирим ва чиқим ордерларини қайд этиш журналида рўйхатга олинади.

Пул тўлаш амалга оширилаётган ҳужжатларни пул олувчи шахсларга бериш ман қилинади.

Чиқим касса ордерлари бўйича пул бериш фақат ордер тузилган куни амалга оширилади.

28. Пул маблағлари бериладиган ҳужжатларни олишда Бош касса бошлиғи (оператори):

а) бош бухгалтернинг имзоси, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғининг рухсат берувчи имзоси борлиги ва ҳақиқийлиги;

б) уларнинг тўғри расмийлаштирилганлиги;

в) ҳужжатларда санаб ўтилган иловаларнинг мавжудлигини текшириши мажбурийдир.

Нуқсонлар аниқланганда, ҳужжатлар тегишлича расмийлаштириш учун бухгалтерияга қайтарилади.

29. Бош кассадан пул беришда пул олувчининг шахсини тасдиқловчи паспорт ёки бошқа ҳужжатни кўрсатиш талаб қилинади (Шахсни тасдиқловчи ҳужжатлар: паспорт ёки фуқаролиги йўқ шахснинг яшаб туришлик учун берилган ҳуқуқий ҳужжати, Мудофаа вазирлигининг ҳарбий билети, чегара қўшинлари ва ички қўшинлар ҳарбий хизматчиларнинг гувоҳномаси, банк инкассация ходимларининг шахсий гувоҳномасидир). Пул олишда пул олувчининг шахсини тасдиқловчи ҳужжатнинг маълумотлари (номи, ҳужжат рақами, қачон ва ким томонидан берилгани) чиқим касса ордерига ёзиб қўйилади. Пул олувчи пул миқдорини сўз билан ёзиб кўрсатади ва имзо чекади.

30. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг рўйхати таркибида бўлмаган шахсларга бир марталик иш ва хизматларни бажаргани учун пул, ҳар бир шахс номига алоҳида ёзиладиган чиқим касса ордерлари бўйича ёки унинг ўз топшириғига кўра бошқа шахсга, Фуқаролик кодексининг 137-моддаси қоидалари бўйича тасдиқланган ишончнома асосида тўланади. Пул чиқим касса ордери ёки ишончномада кўрсатилган шахсгагина берилади.

31. Агар пул ишончномага кўра берилаётган бўлса, ордер матнида пул олувчининг фамилияси, исми ва отасининг номидан сўнг бухгалтерия томонидан пул олишга ишонч билдирилган шахснинг фамилияси, исми ва отасининг исми кўрсатилади. Қайднома бўйича пул беришда кассир пул олишга имзо чекиладиган жойдан олдин "ишончномага кўра" деб ёзиб қўяди. Ишончномага кўра пул бериш ушбу бандда кўрсатилган талабларга мувофиқ амалга оширилади. Ишончнома кассирда қолади ва касса ордери ёки қайдномага бириктириб қўйилади.

32. Бирор сабабга кўра пул олганлиги ҳақида имзо чека олмайдиган шахсга пул беришда, пул олувчининг илтимосига кўра, унинг ўрнига фақат мазкур почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтерияси ёки кассаси ходими бўлмаган бошқа шахс имзо чекиши мумкин.

Чиқим касса ордерида ҳақиқатан ҳам пул олган ва унинг ўрнига имзо чеккан шахснинг шахсини тасдиқловчи ҳужжатнинг номи, тартиб рақами, ҳужжат берилган сана ва жой кўрсатилади.

33. Банк муассасасидан пул олгандан сўнг уч кун ўтгач: иш ҳақи, вақтинча иш қобилиятини йўқотганлик учун ёрдам пули, стипендия, нафақа ва бошқа ёрдам пуллари, мукофотлар, суткалик пуллар ўрнига қатъий қўшимчалар тўлаш учун:

а) тўлов қайдномаларида ўзларига тегишли маблағини олмаган шахсларнинг фамилияси қаршисига "депонентга ўтказилди" муҳрини босиш ёки қўлда ёзиб қўйиш зарур;

б) депонентга ўтказиладиган маблағлар реестрини тузиш зарур;

в) ҳар бир қайдноманинг охирида ҳақиқатан тўланган пул миқдори ҳақида ва депонентга ўтказилиши лозим бўлган, олинмаган иш ҳақи, иш қобилиятини вақтинча йўқотганлик бўйича ёрдам пули, стипендия, нафақа, ёрдам пули ёки мукофотларнинг пул миқдори (суммаси) ҳақида ёзиб қўйиш, бу пул миқдорларини тўлов қайдномаларининг умумий якуни билан солиштириш ва ўз имзоси билан тасдиқлаш зарур;

г) касса китобига ҳақиқатда тўланган пул миқдорини (суммасини) ёзиш ва қайдноманинг охирига "касса чиқим ордери N "____" муҳрини босиш зарур. Муҳр бўлмаганда, бу жумла қўлда ёзилади.

Бухгалтерия ходимлари тўлов қайдномаларидаги белгиларни синчиклаб текширишади ва улар бўйича берилган ҳамда депонентга ўтказилган умумий пул миқдорини ҳисоблашади.

34. Пул ўтказиш операцияларини бажармайдиган почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)да депонентга ўтказилган пуллар банк муассасаларига топширилади ва топширилган пулга битта умумий чиқим касса ордери тузилади.

35. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)да иш ҳақи, иш қобилиятини вақтинча йўқотганлик бўйича ёрдам пули, мукофотлар, нафақалар ва ёрдам пуллари почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғининг ёзма буйруғига биноан ёки кассирдан ташқари бошқа шахсларнинг тўлиқ шахсий моддий жавобгарлиги тўғрисида тузилган шартномага кўра тўланади. Агар пуллар қайднома бўйича кассирдан бошқа шахс томонидан бериб юборилган бўлса, у ҳолда қайдномада "қайднома бўйича пулларни берди" деб ёзилади, лавозими, фамилияси кўрсатилади ва имзо чекилади. Айнан битта қайднома бўйича ҳам кассир, ҳам бошқа шахс томонидан пул берилиши ман этилади.

Иш ҳақини, иш қобилиятини вақтинча йўқотганлик бўйича ёрдам пулини, суткалик пуллар ўрнига қатъий қўшимчаларни, нафақаларни ва ёрдам пулларини, мукофотларни тўлаш, бу тўловлар бўйича ҳисоб-китоблар билан боғлиқ шахсларга (бухгалтерлар, ҳисобчилар, табелчилар ва шу кабиларга) юклатилиши мумкин эмас.

36. Мазкур қоидаларнинг 27, 36-бандларига мувофиқ иш ҳақи, стипендиялар, мукофотлар, нафақалар ва ёрдам пулларини бериш учун пул маблағларини (суммалари) олган шахслар тўлов қайдномасида кўрсатилган муддатда ҳисоб-китоб қилишлари шарт. Тўловлар муддати тутагунча бу шахслар ҳар куни тўлов қайдномалари бўйича берилмай қолган нақд пулларни муҳрланган халталарда, қутиларда, қоғоз халталарда ва ҳ.к.ларда Бош касса бошлиғи (оператор)нинг махсус бланк (5-илова)да ёзилган тилхатига биноан Бош кассага топшириши шарт.

Агар иш ҳақи ва бошқа тўловлар бериш учун пул маблағларини олган шахслар ҳудудий узоқлик сабабли тўлов қайдномалари бўйича берилган пулларнинг қолганини Бош кассага топшира олмасалар, улар бу пулларни ўз бўлимлари (цех, участка ва ҳ.к.)да сақлашлари мумкин, бунинг учун почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бўйича тегишли буйруқ чиқарилади. Пулларни сақлаш уларнинг бутлигини таъминловчи тартиб билан амалга оширилиши керак.

37. Операция кассаларига чиқим операцияларини амалга ошириш учун бериладиган пул маблағларига чиқим касса ордерлари тузилмайди. Нақд пуллар тилхат асосида КО-5-шаклидаги касса дафтарида пул миқдорини сўз билан ёзиб, берилади.

4. КАССАЛАРДАГИ ЛИМИТДАН ОРТИҚ НАҚД ПУЛ

ҚОЛДИҚЛАРИНИ (БАНК МУАССАСАЛАРИГА)

ТОПШИРИШ ТАРТИБИ

38. Пул ўтказиш операцияларини амалга оширувчи почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари ҳамда алоқа бўлимлари) кассалардаги лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқларини банк муассасаларига пул ўтказиш операциялари бўйича ҳисоб рақам (субҳисоб рақам)ига киритиш учун топширади. Пулни махсус ажратилган ходимлар топширади (бу ҳақда почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бўйича буйруқ чиқарилади).

39. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) нақд пулларни банк муассасаларига, унинг тўла бутлигини таъминлашни ҳисобга олган ҳолда, олиб бориб беришни ташкил этадилар.

41. Алоқа бўлимлари кассаларидаги лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқлари почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га қайтарилади.

42. Алоқа бўлимлари кассаларидаги лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқлари тўлиқ ҳолда юз сўмликдан кам бўлмаган қийматда жўнатилади.

43. Алоқа бўлими кассаларидаги лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқларини жўнатиш ёки бундай пул йўқлиги ҳақида хабар бериш учун почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) махсус код ишлаб чиқади, у почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғининг ихтиёрига қараб, истаган кундан бошлаб алмаштирилиши мумкин. Кодга бевосита алоқаси бўлган ходим алмаштирилганда ҳам, код алмаштирилади.

Пул ўтказиш операцияларини амалга оширувчи ва почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га бўйсунувчи бўлинмалар код билан таъминланади. Коднинг кодланган хабарномаларни узатувчи ва код қабул қилувчи шахсларда сақланиши тўлиқ таъминланган бўлиши керак.

Кодланган хабарномаларда қуйидагилар маълум қилинади: алоқа бўлимининг номи, алоқа бўлими бошлиғи (бошлиқ ўринбосари)нинг фамилияси, жўнатилаётган пул миқдори ва брезент қопнинг код бўйича шартли белгиси. Айни вақтда, алоқа бўлими бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) жорий кун бошида кассада бўлган пул қолдиғи ҳақидаги маълумотни беради.

44. Алоқа бўлими бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) телефон орқали (телефон алоқаси бўлмаганда - мавжуд алоқа воситалари ёрдамида) почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи буйруғи билан махсус тайинланган ходимга лимитдан ортиқ нақд пул қолдиғини жўнатиш тўғрисида кодланган хабарномани етказади.

Нақд пул солинган брезент қопларнинг келиб тушишини назорат қилиш учун олинган кодланган хабарнома МС-44-шаклдаги маълумотнома (6-илова)га ёзилади.

45. Кассаларнинг лимитдан ортиқ қолдиқ сифатидаги пул билетлари қийматига қараб танлаб, олд томони бўйича тахланади, саналади ҳамда 100 тадан қилиб, қоғозга хочсимон (крест) шаклда ўралади, бандерол корешогида дастадаги пуллар миқдори ва сана кўрсатилади. Пулларни ҳисобловчи ходим ҳар бир корешокка ўз фамилиясини ёзади ва имзо чекади.

46. Кассадаги нақд пулларнинг лимитдан ортиқ қолдиқлари икки ходим томонидан металл қулфлари бўлган махсус брезент халталарга жойланади.

Штати фақат бўлим бошлиғидан иборат бўлган алоқа бўлимларида лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқларини расмийлаштириш ва жойлаш битта шахс - бўлим бошлиғи томонидан амалга оширилади. Маҳаллий банк муассасаларига шундай алоқа бўлимлари рўйхати берилади.

47. Лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқларини шакллантиришда ҳар бир брезент халтага нусха кўчирувчи қоғоз ёрдамида 3 нусхада 0402006-шаклдаги (7-илова) илова қайдномаси тузилади ва уларга пул санашда, пулларни халталарга жойлашда иштирок этган ходимлар имзо чекишади.

0402006-шаклдаги қайднома учала нусхасининг орқа томонида нусха кўчирувчи қоғоз қўйиб ёзиб, жўнатилаётган пулларнинг, купюралар бўйича рўйхати берилади ва умумий миқдори рақамлар билан кўрсатилади.

Илова қайдномаларининг рақамланиши йилнинг ҳар бир чораги давомида тартиб бўйича олиб борилади.

"Илова қайдномаси"нинг биринчи нусхаси нақд пул билан бир вақтда халтага (махсус чўнтагига) солинади, шундан сўнг халта шарнирли қулф устига ёпиладиган қисми билан шундай беркитиладики, бунда қулф қопламасининг халқаси ва қулф ромининг тешиклари бир-бирига мос тушиши керак. Тешик орқали пишиқ каноп ўтказилиб, учлари икки марта тугун қилиб боғланади, манзил ёрлиғи тешигидан ўтказилади ва яна бир марта боғланади ҳамда қўломлагичда аниқ из қолдириб қўломланади ёки сурғучли суғурта муҳри билан муҳрланади. Қўлом ёки муҳр тугунга бевосита яқин жойга қўйилади. Қўлом (муҳр) изида (оттискда) алоқа бўлимининг қисқача номининг белгиси бўлиши керак.

Халтадаги манзил ёрлиғида қуйидагилар: рақам суратида 0402006-шаклдаги илова қайдномасининг тартиб рақами, маҳражида халтанинг тартиб рақами, халта жўнатилаётган алоқа бўлимининг рақами, номи, халтанинг оғирлиги, жўнатилаётган пулнинг миқдори сўз билан ва кимдан эканлиги (халтани жойлаган алоқа бўлимининг номи) кўрсатилади. Манзил ёрлиғига 0402006-шаклдаги илова қайдномасида имзо чеккан хизматчилар, яна имзо чекишади.

Халтага 16-шаклдаги юкхат икки нусхада ёзилиб, унда ёрлиққа мувофиқ унинг рақами ва пул миқдори кўрсатилади.

Алоқа бўлимларида нақд пулли халта алоҳида ҳимоя брезент қопига солиниб, унга илова қайдномаси (0402006-шаклдаги юкхат)нинг иккинчи нусхаси ва 16-шаклдаги юкхатнинг биринчи нусхаси ҳам қўшиб қўйилади. 17-шаклдаги ёрлиқда қопни ёпиб, боғлаган алоқа бўлимининг номи, жўнатиладиган манзил, брезент қопнинг рақами (тартиб рақами), унинг оғирлиги ва халта ҳамда қопни расмийлаштиришда ва жойлашда иштирок этган ходимларнинг имзоси қўйилади ҳамда тақвимли тамға изи босилади. Брезент қоп 16-шаклдаги алоҳида юкхатда қайд қилиниб, унда "Лимитдан ортиқ қолдиқлар" деб кўрсатилади. Суғурта қопни расмийлаштириш ва жойлаш, қайд қилиш ва жўнатиш Почта қоидаларига мувофиқ амалга оширилади.

Илова қайдномасининг 3-нусхаси ("Илова қайдномасининг нусхаси") алоқа бўлимининг пул ҳужжатлари орасида қолади.

48. Алоқа бўлимларидан келган лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқлари жойлашган суғурта брезент қоплар суғурта почтасига ишлов бериш цехида (участкасида) келган почта орасидан биринчи навбатда ажратиб олинади, МС-44 шаклдаги маълумотномада берилганлар билан солиштирилади, бу ҳақда 7-устунга ёзиб қўйилади, 16-шаклдаги юкхатда қайд этилади ва шу куни ушбу юкхат нусхасига имзо қуйдириб, Бош кассага топширилади. Алоқа бўлимларининг нақд пуллари жойланган брезент қопларнинг ўтиши назорат қилингандан сўнг, қопларнинг қабул қилингани ҳақида белгилар қўйилган МС-44 шаклдаги маълумотнома почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтериясига берилади.

Агар суғурта почтасига ишлов бериш цехи (участкаси). Бош кассадан бошқа хонада жойлашган бўлса, 16-шаклдаги юкхат 3 нусхада тузилади. 16-шаклдаги юкхатнинг биринчи ва иккинчи нусхаси қоплар билан бирга Бош кассага топшириш учун операторга (юкни кузатиб борувчига) берилади. Юкхатнинг учинчи нусхасига оператор (кузатиб борувчи) имзо чекади. Қоплар топширилгандан сўнг 16-шаклдаги юкхатнинг иккинчи нусхаси қоплар қабул қилинганлигини тасдиқловчи тилхат ва Бош кассага тақвимли тамғалар изи босилган ҳолда цехга (участкага) қайтарилади, у ерда ҳужжатларга қўшиб, тикиб қўйилади.

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) Бош кассаларининг иш вақти йўналишдан почта ортилган охирги машинанинг келишини ҳисобга олган ҳолда белгиланади. Одатда йўналиш ва Бош кассанинг иш вақти пул жойланган халталар банк муассасаларига ўша куниёқ топшириладиган қилиб тузилиши керак.

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га Бош кассанинг иши тугагандан сўнг келган лимитдан ортиқ нақд пуллар жойланган брезент қопларни кузатиб борувчидан қабул қилиб олишда 17-шаклдаги ёрлиқда кўрсатилган оғирликка мос келишини текшириш ва 16-шаклдаги юкхатда буни қайд қилиш керак. Қоплар суғурта почтасига ишлов бериш цехи (участкаси)да сақланиш тартиби таъминланган ҳолда кейинги кун эрталабгача сақланади. Кейинги куни қоплар почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) Бош кассасига белгиланган тартибда топширилади.

49. Бош кассага у ёпилгандан сўнг ёки банк муассасалари ишламайдиган кунларда келган халталар солинган брезент қоплар очилади ва пуллар келган кун ҳисобидан киримга олинади.

50. Қопларни очишдан олдин, уларнинг ташқи ҳолати синчиклаб кўздан кечирилади ва оғирлиги текширилади. Қоплар икки ходим томонидан муҳрни бузмасдан, канопнинг фақат бир ўрамини кесиш йўли билан очилади.

Нақд пул жойланган брезент халталар суғурта қопидан олингандан сўнг унинг оғирлиги ва ташқи ҳолати текширилади: улар бирор ташқи шикастланиш ёки бошқа нуқсонларга (ямоқ, ташқи чоклар, мато титилиши, сурғучли муҳрнинг шикастланиши, ёки қўломларнинг сиқилмай қолиши, шикастланиши, каноп ёки унинг тугунлари узилиши ва бошқаларга) эга эмаслик юзасидан текширилади.

Агар Бош кассанинг нақд пулга эҳтиёжи бўлса, у ҳолда очилиши керак бўладиган халталар миқдори аниқланади.

Эслатма: лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқлари жойланган суғурта қоплари ҳамма узатиш босқичларида ташқи ҳолати, сурғучли суғурта муҳрлари (қўломлар) синчиклаб текширилиб, 16-шаклдаги юкхатга имзо чекиб, қабул қилинади.

Бирор шикастланиш (ямоқ, ташқи чоклар, мато титилиши, сурғучли муҳрнинг шикастланиши ёки пломбаларнинг сиқилмаганлиги ва шикастланиши, каноп ёки тугуннинг узилиши ва бошқалар) аниқланганда ёки оғирлиги мувофиқ келмаганда, далолатнома тузилади, тегишли текширув ўтказилади ва почта алоқаси корхонаси раҳбари бу ҳақда огоҳ қилинади.

Халтани очиш икки шахс томонидан бажарилади. Халтадагилар олингандан сўнг, илова қайдномасидаги маълумотлар билан пулларни санагандаги қиймати мос келиши аниқланади.

Фарқ мавжудлиги аниқланса, далолатнома тузилади, алоқа бўлими бошлиғи ёки унинг ўринбосари чақирилади ва белгиланган тартибда текширув ўтказилади. Бош касса бошлиғи (оператори) тузган касса маълумотномаси бўйича ҳақиқатан тушган пуллар касса дафтари бўйича кирим қилинади.

Очилган халталардан олинган барча 0402006-шаклдаги илова қайдномаларини бирма-бир ёзиб чиқиш шарти билан пул маблағларини касса маълумотномаси тузмасдан касса дафтари буйича кирим қилишга рухсат этилади. Қолган нақд пулли брезент халталарни банк муассасасига топшириш зарур.

51. Банк муассасасида пул санайдиган касса мавжуд бўлганда, лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқлари жойланган халталар банкка Бош касса ходими ёки почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи буйруғи билан махсус ажратилган ходим томонидан 0482437-шаклдаги (8-илова) регистрда топширилади, бу ҳужжат уч нусхада тузилиб, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) ва Бош касса бошлиғи (оператори) томонидан имзоланади ҳамда тақвимли муҳр билан тасдиқланади.

Брезент халталарни банкка топшириш учун топширувчи ходимга 0482437-шаклдаги регистрнинг 3-нусхасида имзо чектириб, берилади.

Нақд пул жойланган брезент халталар банк муассасаларига 2 нусхадаги регистр билан топширилади. Биринчи нусхасига ҳар бир халтанинг 0402006-шаклдаги юкхатлари қўшиб берилади.

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) ходими банк муассасаси томонидан пулли халталар қабул қилингани тўғрисида тилхат олади, у регистрнинг 2-нусхасида расмийлаштириб, унда пул топширилган почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) ходимининг фамилияси ва исми, шарифининг бош ҳарфлари кўрсатилади. Тилхатга икки киши: банк кассири ва бухгалтер-назоратчи имзо чекиб, банк муҳри билан тасдиқланади.

Агар регистрда қайд этилган ва банк муассасасига етказилган нақд пулли халталар орасида нуқсонли халта (қобиғи, суғурта муҳрининг сурғучдаги изи, қўломи шикастланган, каноп, муҳрнинг сурғучли изидан узилган, боғлам, қулф шикастланган ва бошқалар) чиқиб қолса, у ҳолда бундай халталар банк муассасаси томонидан қабул қилинмайди ва почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) ходимига қайтарилади, бу ҳақда регистрнинг иккала нусхасидаги эслатма устунида банк ходимлари ва почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) вакилининг имзолари билан тегишли ёзувлар қайд қилинади.

Банкка топширилган халталарга тегишли регистрнинг иккинчи нусхаси пул ўтказиш операциялари бўйича ҳисоб рақамига нақд пулнинг тушишини текшириш учун ва ҳисобда акс эттириш учун почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтериясига берилади.

Банк қабул қилмаган нақд пулли брезент халталар Бош кассада очилади ва улардаги пуллар касса дафтари бўйича киримга олинади. Фарқ чиқиб қолган ҳолларда далолатнома тузилади ва тегишли текширув ўтказилади.

52. Банк муассасасида пулларни қайта санаш кассаси бўлмаса, нақд пулли брезент халталарга икки нусхада 16-шаклдаги юкхат тузилади. Юкхатда алоқа бўлимлари рақамлари, халта рақамлари ва уларнинг ҳар биридаги пул миқдори кўрсатилади.

16-шаклдаги юкхатнинг биринчи нусхасига 0402006-шаклдаги юкхатнинг нусхалари қўшиб қўйилади.

Халталарни банк муассасасига топширувчи ходим халталарни қабул қилиб олгани ҳақида 16-шаклдаги юкхатнинг иккинчи нусхасига имзо чекади.

Халталарни очиш ва нақд пулларни банк кассири томонидан қайта санаш почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) вакили иштирокида амалга оширилади.

Пул ортиқча ёки кам чиққанлиги аниқланган ҳолларда, банк кассири ва почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) вакилининг имзолари билан илова қилинган қайдноманинг олд тарафида ва халтага илова қилинган юкхатда далолатнома тузилади.

Банк муассасаси қабул қилинган умумий пул миқдорига 0402004-шаклдаги квитанцияни ёзади ва почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг вакилига топширади. Квитанцияда почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) вакилининг фамилияси ва исми, отасининг исми, илова қайдномалари сони ва қабул қилинган пул миқдори кўрсатилади.

54. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтерияси алоқа бўлимлари жўнатган лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқларининг тўлиқ ҳолда келганини ҳар куни назорат қилиб боради. Шу мақсадда ҳужжатлар (0482437-шаклдаги регистрлар, илова қилинган хатлар, банк бўлимига топширилган пул миқдорлари тўғрисида 16-шаклдаги юкхатлар) асосида жамлама қайдномаси тузилади, у МС-44-шаклдаги маълумотнома маълумотлари билан солиштирилади. Фарқ чиқса, 11-бўлимга мувофиқ зарур чоралар кўрилади.

55. Алоқа бўлимлари пул ҳужжатларини мижозлардан олган кундан кечи билан кейинги кунга қолдирмай, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га қимматли хат тарзида МС-4-шаклдаги илова хатини қўшиб, қайта жўнатади.

Маҳаллий банк муассасаларида пул ўтказиш операциялари бўйича субҳисоб рақам бўлган алоқа бўлимлари пул ҳужжатларини белгиланган муддатда банк муассасаларига 0401007-шаклидаги реестрлар (9-илова) билан топширади.

56. МС-4-шаклдаги илова хати нусха кўчирувчи қоғоз орқали 2 нусхада тузилади. Унинг орқа томонида жўнатилаётган ҳужжатларнинг талқини берилади, унда ҳар бир ҳужжатнинг рақами, мижознинг банк муассасаларидаги ҳисоб рақами ва пул миқдори кўрсатилади. Мазмуни очилган хатдаги умумий пул миқдори МС-4-шаклдаги илова хатида кўрсатилган миқдорга мос келиши керак. Илова хатининг биринчи нусхаси пул ҳужжатлари билан бирга қимматли хат ичига солинади, унинг бошқа нусхаси алоқа бўлими ҳужжатлари ичида қолади.

57. Алоқа бўлимларидан суғурта почтасининг ишлов бериш цехи (участкаси)га тушган пул ҳужжатлари қимматли хатлар билан алоқа бўлимларидан 16-шаклдаги юкхат бўйича Бош кассага ўтказилади.

Бош кассада қимматли хатлар белгиланган тартибда очилади ва келган пул ҳужжатлари учун касса маълумотномаси тузилади, унинг асосида ҳужжатлар касса дафтари бўйича киримга олинади. Илова хатларининг биринчи нусхалари касса маълумотномасига қўшиб қўйилади. Шу маълумотноманинг ўзига почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг операция кассалари операторларидан келган пул ҳужжатлари ҳам киритилади.

59. Оператор тузган 0401007-шаклдаги реестрлар почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтериясига топширилади, у эса ўз навбатида банкка топшириладиган пул ҳужжатларининг умумий миқдорига чиқим касса ордери ёзади ва уни КО-3а-шаклдаги журналда қайд этади.

60. Пул ҳужжатлари текширилгандан сўнг банк ходими ўзида:

- мазкур банк муассасасида мижозларнинг ҳисоб рақамларидан ўчирилиши лозим бўлган пулларга тегишли ҳужжатлар реестрларининг биринчи нусхасини;

- бошқа банк муассасаларида мижозларнинг ҳисоб рақамларидан ўчирилиши лозим бўлган пулларга тегишли ҳужжатлар реестрларининг биринчи ва иккинчи нусхаларини олиб қолади.

Реестрларнинг қолган нусхаларида банк ходими пул ҳужжатларини қабул қилиб олганлиги ҳақида имзо чекади ва уларни почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) вакилига қайтариб беради.

61. Бош касса бошлиғи (оператори) банкдан қайтган 0401007-шаклдаги реестрларни банк тилхатлари билан бирга чиқим касса ордерига қўшиб қўяди ва банкка пул ҳужжатлари топширилишини касса дафтари бўйича акс эттиради.

62. Бош кассанинг пул ҳужжатлари кейинги иш кунидан кечиктирилмаган ҳолда банк муассасасига, албатта, топширилиши керак.

63. Алоқа бўлимларидан почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га пул ҳужжатларини лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқлари билан бирга брезент ҳолларда, қимматли хат тарзида жўнатишга рухсат этилади.

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) қошида жойлашган алоқа бўлимлари кассада қолган лимитдан ортиқ нақд пулларни топшириш ва уларнинг қувватлама пул маблағларини олишлари, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг бевосита Бош кассаси орқали, МС-4-шаклдаги илова хатидан фойдаланган ҳолда амалга оширилиши мумкин.

5. ҚУВВАТЛАМА НАҚД ПУЛЛАРНИ

ЖЎНАТИШ ТАРТИБИ

64. Кассадаги пул жўнатмалари, нафақа ва ёрдам пулларини тўлаш учун нақд пул етарли бўлмаганда, алоқа бўлими бошлиғи ёки унинг ўринбосари почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га қўшимча нақд пул жўнатилишини сўраб, кодланган талабнома ёзади.

Қувватлама пул маблағини жўнатишга код ишлаб чиқиш, алоқа бўлимларини у билан таъминлаш, уни сақлаш ва кодланган хабарномалар жўнатиш мазкур қоидаларнинг 44-бандида баён қилинган тартибда амалга оширилади.

65. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)да кодланган талабномалар МС-45-шаклдаги қувватлама пул жўнатиш учун фармойиш бланки (4-илова)да нусха кўчирувчи қоғоз орқали икки нусхада ёзилади. Бунда фармойишнинг 1 ва 2-устунлари тўлдирилади. Ҳамма талабномалар ёзилгандан сўнг, талаб қилинган маблағнинг жами 2-устун бўйича ҳисобланади, кейин 3-устунда ҳар бир талабнома бўйича жўнатиш учун тасдиқланадиган пул миқдори кўрсатилади ва уларнинг натижаси жамланади. Фармойишга уни тузган шахс имзо чекади ва почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) раҳбари тасдиқлайди.

66. Жўнатиш учун тасдиқланган пулларга касса чиқим ордери ёзилади ёки фармойишга ордернинг ўрнини босувчи муҳр босилади, у КО-3а-шаклдаги журналда қайд қилинади ва фармойишнинг иккала нусхаси билан бирга почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) Бош кассасига ижро этиш учун ўтказилади.

Бухгалтерия ишламаган, дам олиш ва байрам кунлари касса чиқим ордерини қувватлама нақд пул жўнатишга фармойиш тузган шахс ёзади ва унга почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бўйича жавобгар навбатчи имзо чекади. Фармойиш ва ордер дам олиш ёки байрам кунидан кейинги иш кунида бухгалтерияга топширилади, у ерда ордер КО-3а-шаклдаги журналда қайд этилади.

67. Жўнатиладиган қувватлама нақд пулга Бош касса томонидан МС-4-шаклида (10-илова) нусха кўчирувчи қоғоз орқали икки нусхада илова хатлари тузилади, уларга Бош касса бошлиғи (оператори) ҳамда брезент халталарни расмийлаштиришда ва жойлашда иштирок этган иккинчи ходим имзо чекади.

Илова хатининг орқа томонида жўнатилаётган пулларнинг купюрали рўйхати тузилади.

Илова хатлари чорак давомида рақамланади.

68. Алоқа бўлимларига қувватловчи тарзида жўнатиладиган нақд пул мазкур қоидаларнинг 46-бандида кўзда тутилган тартибда расмийлаштирилади.

Нақд пул брезент халтага солинади, илова хатининг биринчи нусхаси эса унинг ички чўнтагига жойланади. Илова хатининг бошқа нусхаси касса ҳужжатлари ичида қолади.

69. Халтани расмийлаштириш ва ўраб жойлаш лимитдан ортиқ қолдиқ пуллар учун белгиланган ва мазкур қоида 48-бандининг тўртинчи хатбошисида баён қилинган тартибда амалга оширилади. Брезент халтага тегишли ёрлиқда қуйидагилар кўрсатилади: илова хатининг тартиб рақами, каср чизиғи билан халтанинг тартиб рақами, халта жўнатиладиган алоқа бўлимининг номи, унинг оғирлиги, қувватлама пул маблағини жўнатувчи почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг номи ва халтани ёпган ҳамда МС-4-шаклдаги илова хатини тузган шахсларнинг имзолари.

70. Халталар расмийлштирилиб, ўраб жойлангандан сўнг Бош касса бошлиғи (оператор) қувватлама пул маблағини жўнатиш тўғрисидаги фармойишнинг иккала нусхасида 4 ва 5-устунларда ҳар бир алоқа бўлими бўйича илова хатларининг ва брезент халталарининг тартиб рақамларини ёзиб чиқади. Қувватлама пул маблағини жўнатиш ҳақидаги фармойишнинг биринчи нусхаси Бош кассада, иккинчи нусхаси эса халталарнинг алоқа бўлимларига етиб боришини оператив назорат қилиш учун кодланган талабномаларни қабул қилиб олган ва фармойиш тузган шахсда қолади. Халталарнинг ўтиши устидан назорат қилганлик ва қувватлама пул маблағини олганлик ҳақидаги белги бухгалтерияга алоқа бўлимларидан келган илова хатлари асосида фармойишнинг 6 ва 7-устунларига қўйилади. Қувватлама нақд пулнинг алоқа бўлимига келганлиги назорат остига олингандан сўнг, фармойишлар бухгалтерияга топширилади.

71. Қувватлама нақд пул солинган халталарга 16-шаклдаги юкхат 2 нусхада ёзилиб, уларда ёрлиқларга мувофиқ халталарнинг тартиб рақамлари ва пул миқдори кўрсатилади. Нақд пул жойланган халталар ва 16-шаклдаги юкхатларнинг биринчи нусхалари Бош кассада алоҳида брезент суғурта қопларига солинади, улар белгиланган тартибда ўраб жойланади.

Қопга тегишли 17-шаклдаги ёрлиқда қопни ёпган почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг номи, юбориладиган манзили, қопнинг тартиб рақами ва унинг оғирлиги кўрсатилади, халта ва қопни беркитган ходимларнинг имзоси ҳамда тақвимли муҳр қўйилади. Қопнинг 16-шаклдаги алоҳида юкхатида "Қувватлама нақд пул" деб кўрсатилади. Қопни беркитиш "Почта қоидалари"га мувофиқ амалга оширилади.

72. Беркитилган ҳимоя қоплари алоқа бўлимларига жўнатиш учун Бош касса бошлиғи (оператори) томонидан нусха кўчирувчи қоғозда 2 нусхада тузилган 16-шаклдаги умумий юкхатнинг нусхасида тилхат билан суғурта почтасига ишлов бериш цехи (участкаси)га топширилади. Юкхатда қоплар жўнатилаётган алоқа бўлимларининг номи ва тартиб рақамлари кўрсатилади.

Юкхатнинг биринчи нусхаси қоплар билан бирга суғурта почтасига ишлов бериш цехи (участкаси)га узатилади, иккинчи нусхаси эса Бош касса ҳужжатларига қўшиб қўйилади.

Қопларни суғурта почтасига ишлов бериш цехи (участкаси)га топширгандан сўнг, Бош касса бошлиғи чиқим касса ордерининг қуйи қисмида 16-шаклдаги юкхатнинг тартиб рақамини ва жўнатилган пулларнинг умумий миқдорини сўз билан ёзиб кўрсатиб, унга имзо чекади.

Чиқим ордерларига илова қилинган фармойишнинг 1-нусхаси, илова хатларининг нусхалари, ҳар бир қопга 16-шаклда тузилган юкхатларнинг нусхалари суғурта почтасига ишлов бериш цехи (участкаси) ходимининг тилхати билан умумий юкхатнинг нусхаси алоқа бўлими бухгалтериясига топширилади.

73. Алоқа бўлимларига қувватлама пул сифатида юборилиши лозим бўлган нақд пулни жўнатиладиган кундан бир кун олдин расмийлаштириш ва брезент халталарга ҳамда қопларга жойлаш зарур. Қоплар суғурта участкаларига, одатда, йўналишлар бўйича жўнатиладиган куни топширилади.

Транспорт Бош касса очилгунга қадар жўнатиладиган бўлса, брезент қоплар суғурта участкасига бир кун олдин топширилиб, у ерда тегишли тартибда сақланади. Бунда нақд пулни касса дафтари бўйича харажатга ўтказиш, қопларни Бош кассадан суғурта участкасига бевосита ўтказиш кунида амалга оширилади.

Бундай ҳолларда қопларнинг тегишли МС-4-шаклдаги илова хатлари ва 16-шаклдаги юкхатларда қоплар беркитилган кун қайд қилиниб, 16-шаклдаги умумий юкхатда эса, қопларнинг Бош кассадан ҳақиқатдан берилган куни кўрсатилади.

74. Алоқа бўлимларида брезент қоплар ва халталар кузатиб борувчилардан қабул қилиб олинади ва алоқа бўлимига келган лимитдан ортиқ нақд пулли қопларни текшириш учун белгиланган ва мазкур қоидаларнинг 50-банди биринчи, иккинчи хатбошида баён қилинган тартибда текширилади.

Қоплар ва халталар Почта қоидаларига мувофиқ тартибда очилади.

75. Қувватлама пул сифатида олинган нақд пул алоқа бўлимида санаб чиқилади ва илова хатида кўрсатилган пул миқдори билан солиштирилади. МС-4 шаклда пуллар олингани ва кирим қилингани ҳақида тегишли белгилар қилинади, унга алоқа бўлими бошлиғи ва халталарни очишда ҳамда пулларни санашда иштирок этган ходим имзо чекади. Хатга тақвимли муҳрнинг изи туширилади ва у биринчи бўлиб жўнатилаётган почта билан бирга почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га юборилади.

Олинган пул миқдори илова хатида кўрсатилган пул миқдорига тўғри келмаган ҳолларда, нусха кўчирувчи қоғозда 2 нусхада далолатнома тузилиб, унга қопни очган икки шахс имзо чекади. Далолатнома асосида 130-шаклдаги кундалик буйича аслида қабул қилиб олинган пул киримга олинади. Далолатноманинг биринчи нусхаси илова қилинган хатга қўшилади, бу хатга ҳақиқатдан қабул қилинган пул миқдори ҳақида белги қўйилади. Далолатноманинг нусхаси алоқа бўлими касса ҳужжатларига қўшиб қўйилади. Қоп, халта, муҳрлар далолатнома ва МС-4-шаклидаги хат билан бирга почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га жўнатилади.

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)да алоқа бўлимидан олинган ҳужжатлар ва материаллар асосида тегишли текширув ўтказилади.

76. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтерияси ҳар куни МС-45 ва МС-4-шаклларидаги хатлар асосида, ҳар қайси алоқа бўлими бўйича алоқа бўлимлари томонидан қувватлама пул сифатида жўнатилган ва олинган маблағлар ҳақида қайднома олиб боради.

6. ШАҲАР АЛОҚА БЎЛИМЛАРИНИНГ КАССАДАГИ

ЛИМИТДАН ОРТИҚ НАҚД ПУЛЛАРИНИ ЙИҒИШ

ҲАМДА УЛАРГА ҚУВВАТЛАМА ПУЛ

МАБЛАҒЛАРИНИ ЕТКАЗИШ

ТАРТИБИ

78. Вилоятлар, Республика марказлари ва вилоятларга бўйсунувчи шаҳарлар алоқа бўлимларидан пул маблағларини йиғиш, шунингдек уларга қувватлама пул маблағларини етказиб бериш тартиби почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали томонидан белгиланади. Бунинг учун шаҳар чегараси ичида жойлашган алоқа бўлимларини енгил автомашинада айланиб чиқиш ташкил этилади. Йулга чиқувчи автомашиналар пулли халталарни сақлаш учун брезент қоплар, шунингдек уларни ташиш учун портфеллар билан таъминланади. Ҳар бир алоқа бўлимига камида иккита брезент халта бириктирилади, уларда алоқа бўлими номи, халтанинг тартиб рақами кўрсатилади.

79. Лимитдан ортиқ, нақд пуллар солинган брезент халталарни йиғиш, шунингдек қувватлама маблағ жойланган халталарни элтиб бериш учун Мустақил рейслар ташкил этилади. Бу рейсларни битта қилиб қўшиб, бажаришга рухсат этилмайди.

80. Пулларни элтиб бериш бўйича барча пул операциялари бевосита почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг Бош кассаси орқали, почта ташиш бўлимлари ва алмаштирувчи бўлимлари иштирокисиз амалга оширилиши керак.

81. Шахар алоқа бўлимлари кассаларидаги лимитдан ортиқ нақд пулларни йиғиш, шунингдек уларни пул билан қувватлаш учун почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)да алоқа операторлари (бундан кейин, кузатиб борувчилар назарда тутилади) лавозими кўзда тутилган.

82. Кузатиб борувчилар тўлиқ шахсий моддий жавобгарлик тўғрисида улар билан тузилган шартномага кўра, брезент халталарни ва пулларни ташиш вақтида тўлиқ сақланишига жавобгардирлар.

83. Йўлга жўнатилаётган ҳар бир автомашинага Бош касса бошлиғи (оператори) 24-шаклдаги йўналиш юкхатини тузади ва кузатиб борувчилардан бирини рейс бўйича бошлиқ қилиб тайинлайди, бу ҳақда йўналиш юкхатида (13-илова) тегишли ёзув қайд қилинади.

84. Рейс бошлиғининг буйруқларини иккинчи кузатиб борувчи ва рейсга хизмат қилувчи ҳайдовчи бажариши мажбурийдир. Автомашинанинг йўналиш бўйича бориши ҳақидаги кўрсатмалар ҳам рейс бошлиғи этиб тайинланган кузатиб борувчи томонидан берилади. Рейс вақтида автомашина йўналиш юкхатида кўрсатилган алоқа бўлимларигагина бориши керак. Тўхташ жойларида автомашина мотори узлуксиз ишлаб туриши зарур. Ҳаракат вақтида ва тўхтаганда автомашина эшиклари ва ойналари ичкаридан беркитилган бўлиши лозим.

85. Автомашинада рейсда хизмат кўрсатишга алоқаси бўлмаган шахсларнинг бўлиши ва уларни ташиш қатъиян ман этилади.

86. Автомашина йўлга чиққан вақт ҳақида Бош касса ходими йўналиш бўйича биринчи бўлиб жойлашган алоқа бўлимига хабар беради. Ундан кейин алоқа бўлимлари бошлиқлари (уларнинг ўринбосарлари) автомашинанинг йўлга чиққанлиги ҳақида йўналиш бўйича кейинги алоқа бўлими бошлиғи (бошлиқ ўринбосари)га хабар бериши шарт.

87. Алоқа бўлими бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) кузатиб борувчини автомашина ёнида кутиб олиши, алмаштирув амалга оширилгандан сўнг автомашина эшигигача кузатиб қўйиши шарт.

88. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари ҳамда алоқа бўлимлари) ўртасида нақд пулли халталарни ташиш алоқа бўлимларидан телефон орқали олинган кодланган хабарномалар асосида амалга оширилади, кассалардаги лимитдан ортиқ нақд пул ҳақидаги ортиқ нақд пул ҳақидаги хабарномалар автомашина йўлга чиқадиган куни узатилади, қувватлама пул маблағлари бўйича эса автомашина йўлга чиқишидан бир кун аввал хабар қилинади.

Кодланган хабарномаларни узатиш тартиби ва вақти алоқа бўлими бошлиғининг буйруғи билан белгиланади.

Кодни ишлаб чиқиш, алоқа бўлимларини у билан таъминлаш ва уни сақлаш 43-бандда баён қилинган талабларга мувофиқ амалга оширилади.

Пул маблағларини жўнатиш ҳақидаги кодланган хабарномаларни почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бўйича буйруқ билан тайинланган ходим МС-44-шаклдаги маълумотномага ёзади, маълумотнома тўлдирилгандан сўнг, у маълумотнома пулли халталарнинг келишини назорат қилиш учун Бош кассага берилади.

89. Алоқа бўлимларининг лимитдан ортиқ қолдиқ тарзида жўнатилиши лозим бўлган пул билетлари қийматига қараб ва дасталар олд тарафи бўйича шакллантирилади (танлаб олинади), саналади ва хоч шаклида ўралади, уларга ўралган маблағнинг миқдори ва санаси ёзилади.

Пул сановчи ходимлар дасталарда ўз фамилияларини кўрсатадилар ва имзо чекадилар.

90. Лимитдан ортиқ нақд пул қолдиқларини расмийлаштиришда ҳар бир брезент халта учун МС-4-шаклидаги илова хати икки нусхада тузилади, биринчи нусхаси брезент халтага солинади, иккинчиси алоқа бўлими ҳужжатлари ичида қолади. Илова хатининг орқа томонида жўнатилаётган пулларнинг купюрали рўйхати тузилади. Пулларни санаш ва халтага жойлаш иши икки шахс томонидан амалга оширилади. Илова хатига сумкаларни расмийлаштиришда ва жойлашда иштирок этган шахслар имзо чекадилар. Брезент халтага тегишли манзил ёрлиғида тартиб рақами (суратда илова қилинган хатнинг тартиб рақами, махражда - халтанинг тартиб рақами), манзилига халта йўлланадиган почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг номи, халтани жўнатаётган алоқа бўлимининг номи, унинг оғирлиги, унга жойланган пул миқдори кўрсатилади. Ёрлиққа халталарни жойлашда иштирок этган шахслар имзо чекадилар. Жўнатишга тайёр бўлган ҳар бир брезент халта учун 16-шаклдаги юкхат икки нусхада тузилади, юкхат рақами, брезент халта рақами ва ундаги пул миқдори МС-4-шаклига мувофиқ кўрсатилади. Юкхатнинг иккала нусхасига тақвимли муҳр босилади.

Брезент халталарни расмийлаштириш ва ўраб-жойлаш мазкур қоидаларнинг 47-бандида (тўртинчи, бешинчи хатбошида) баён этилган талабларга мувофиқ амалга оширилади.

91. Бош кассада МС-44-шаклга асосан 24-И-шаклдаги йўналиш юкхати бир нусхада тузилади, юкхатнинг олд томонида унинг рақами (тартиб рақами йил давомида олиб борилади), рейсга жўнаш куни, соат ва дақиқаси қўйилади, шунингдек кузатиб борувчиларнинг фамилиялари, алоқа бўлимининг рақами (номи), қаерга кириб - чиқиш кераклиги ва бундан ташқари алоқа бўлимларига топширилиши лозим бўлган бўш брезент халталарнинг рақамлари ҳам акс эттирилади.

92. Рейсга жўнашдан олдин кузатиб борувчилар Бош касса бошлиғи (оператори)дан йўналиш юкхати, бўш брезент қоп, портфель ва алоқа бўлимларига тегишли бўш брезент халталарни кабул қилиб олишади. Бу буюмлар махсус қайд этиш дафтари бўйича берилади (12-илова).

93. Автомашина белгиланган жойга етиб келиши билан кузатиб берувчи алоқа бўлими бошлиғига ёки унинг ўринбосарига почтани алмаштириш ҳуқуқини берувчи гувоҳномаси, йўналиш юкхати ва бўш брезент халтани кўрсатади.

94. Алоқа бўлими бошлиғи (унинг ўринбосари) йўналиш юкхатига автомашина келган вақтни ёзади, халтанинг тартиб рақами ва ёрлиққа мувофиқ пул миқдорини, лавозимини кўрсатади, пулли халтани топширгани ва бўш брезент халтани олиб қолгани ҳақида имзо чекади. Алмашув соатини кўрсатган ҳолда тақвимли муҳр изини туширади.

Кузатиб борувчи пулли халтани қабул қилиб олиб, унинг ташқи ҳолатини текширади, қобиқнинг бутунлигини ва сурғучли муҳр изи (қўлом)нинг ҳолатини аниқлайди, брезент халтанинг ёрлиқда кўрсатилган рақамини йўналиш юкхатида кўрсатилган рақам билан солиштиради, халтанинг оғирлигини текширади, 16-шаклдаги юкхатда уни олганлиги тўғрисида имзо чекади. Кузатиб борувчи олинган халта ва йўналиш юкхатини портфелга солади ва алоқа бўлими бошлиғи (унинг ўринбосари) кузатувида автомашинага олиб боради.

95. Рейсга бошлиқ қилиб тайинланган кузатиб борувчи брезент халтани олиб, унинг ташқи кўринишини текширади, ёрлиқда кўрсатилган маълумотларни йўналиш юкхатидаги ёзувлар билан солиштиради ва халтани брезент қопга солади.

96. Йўналиш юкхатида кўрсатилган ҳамма алоқа бўлимларини айланиб чиқиб, кузатиб борувчилар алоқа бўлими Бош кассасига бориб, у ерда Бош касса бошлиғи (оператори)га йўналиш юкхатига имзо қўйдириб, нақд пул солинган брезент халталарни топширадилар;

йўналиш юкхатини, почтани алмаштириш ҳуқуқини берувчи гувоҳномани, портфель ва брезент қопни эса махсус қайд этиш дафтарига имзо қўйиб топширадилар.

97. Бош касса бошлиғи (оператори) томонидан пулли халталарни қабул қилишда ёрлиқларда кўрсатилган маълумотлар йўналиш юкхатидаги ёзувлар билан солиштирилади ва уларнинг ташқи кўриниши кўздан кечирилади, автомашинанинг рейсдан келиш вақти ва кузатиб борувчилардан қабул қилиб олинган брезент халталар сони тўғрисида белги қўйилади. Брезент халталарни очиш мазкур қоидаларнинг 51-бандида (биринчи, иккинчи хатбошида) баён қилинган талабларга мос ҳолда амалга оширилади.

98. Очилган брезент халталардан олинган пул маблағлари МС-42-шаклидаги касса маълумотномаси асосида КО-4 касса дафтари бўйича кирим қилинади, унга 16-шаклдаги юкхатлар ва мазкур рейсда топширилган ҳамма халталар ёзилган МС-4-шаклдаги илова хатлари қўшилади. Ҳужжатлар почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бухгалтериясига кейинги иш кунидан кечиктирилмаган ҳолда топширилади.

99. Алоқа бўлимларига қувватлама пул сифатидаги нақд пулни жўнатиш учун кодланган хабарномалар почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бўйича буйруқ асосида тайинланган ходим томонидан МС-45-шаклдаги фармойишга ёзилади, у тўлдирилгандан ва жўнатиш учун кўзда тутилган маблағлар тасдиқлангандан сўнг, чиқим касса ордери билан бирга почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг Бош кассасига берилади.

100. МС-45 фармойишига асосан қувватлама маблағлар мазкур қоидаларнинг 47-бандида (тўртинчи, бешинчи хатбошида) баён этилган талабларга мувофиқ брезент халталарга солиб жойланади.

Жўнатилиши керак бўлган ҳамма брезент халталарга 16-шаклдаги юкхат бир нусхада тузилади, унда: юкхатнинг рақами (тартиб рақами йил бўйи ёзиб борилади), ҳар бир брезент халтанинг ёрлиқда кўрсатилган рақами ва ундаги маблағ миқдори кўрсатилади. Юкхатга тақвимли муҳр изи туширилади.

101. Фармойиш асосида Бош касса бошлиғи (оператори) 24-И-шаклдаги йўналиш юкхатини тузади, автомашинанинг рейсга (йўлга) жўнаш куни, соат ва дақиқаси, кузатиб борувчиларнинг фамилиялари, алоқа бўлимларининг рақамлари (номлари), нақд пул жойланган брезент халталарнинг тартиб рақами ва жами пул миқдори кўрсатилади. Йўналиш юкхатларининг тартиб рақамлари йил давомида юритилади.

102. Рейс бўйича кузатиб борувчилар бошлиғи нақд пул солинган брезент халталарнинг ташқи ҳолатини кўздан кечиради, ёрлиқда кўрсатилган маълумотларни йўналиш юкхатидаги ёзувлар билан солиштиради, ҳар бир халтанинг оғирлигини текширади ва 16-шаклдаги юкхатда қабул қилиб олинган брезент халталар сонини (рақамлар ва сўз билан) кўрсатиб, имзо чекади, кейин уларни брезент қопга солади ва иккинчи кузатиб борувчининг кузатувида халталарни автомашинага олиб боради. 16-шаклдаги юкхат Бош кассанинг иш куни ҳужжатлари ичида сақланади.

103. Рейс бўйича бошлиқ алоқа бўлимига келгач, мазкур алоқа бўлимига мўлжалланган брезент халтани ва йўналиш юкхатини кузатиб борувчига беради. Кузатиб берувчи халта ва йўналиш юкхатини портфелга солади, уларни алоқа бўлимига унинг бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) ҳамроҳлигида етказади, алоқа бўлими бошлиғи (бошлиқ ўринбосари)дан почтани алмаштириш ҳуқуқини берувчи гувоҳномани талаб қилади, ўзининг худди шундай гувоҳномасини кўрсатади, шундан сўнг брезент халтани ва йўналиш юкхатини топширади.

104. Брезент халта ва йўналиш юкхатини олган алоқа бўлими бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) халтанинг ташқи ҳолатини синчиклаб кўздан кечиради, унинг оғирлигини, сурғучли муҳр ва канопнинг бутунлигини текширади, ёрлиқда кўрсатилган маълумотларни йўналиш юкхатидаги ёзувлар билан солиштиради ва унда почтанинг келиш вақтини кўрсатиб, халтани олганлиги учун имзо чекади, тақвимли муҳр изини туширади. Қайтарилган бўш халтанинг тартиб рақами йўналиш юкхатининг алоҳида сатрига ёзилади.

105. Кузатиб борувчи машина ёнига қайтиб келиб, бўш халтани ва йўналиш юкхатини рейс бўйича бошлиққа топширади, ўз навбатида юкхатнинг тўғри расмийлаштирилганлигини текширади ва бўш халтанинг тартиб рақамини ёзув билан солиштиради.

106. Йўналиш юкхатида кўрсатилган ҳамма алоқа бўлимларини айланиб чиққандан кейин, алоқа бўлимига қайтгач, кузатиб борувчилар рейс давомида тўпланган ҳамма ҳужжатларни ва буюмларни мазкур қоидаларнинг 97-бандида кўрсатилган талабларга мувофиқ Бош кассага топширадилар.

7. ОПЕРАТОР ИШ КУНИ (СМЕНАСИ)НИНГ

ТУГАЛЛАНИШИ

107. Иш куни тугагандан сўнг, касса операцияларини бажарувчи операторлар Бош касса бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) олдида, алоқа бўлимида эса алоқа бўлими бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) олдида, улардан бўнак тарзида олинган нақд пуллар, бажарилган кирим ва чиқим операциялари тўғрисида ҳисобот беришлари ҳамда қолган нақд пулни ва пул ҳужжатларини Бош кассага топширишлари керак.

108. Оператор тузган МС-42-шаклдаги касса маълумотномаси (2-илова) операторнинг ҳисобот ҳужжати ҳисобланади. У, шунингдек, бирламчи бухгалтерия ҳужжати бўлиб, унда иш куни мобайнида амалга оширилган Бош кассанинг касса китобига ёзиш учун ва бухгалтерия ҳисобида акс эттириш учун зарур бўлган операцияларнинг якуний маълумотлари бўлиши керак. Касса маълумотномасини тўлдириш тартиби мазкур қоидаларнинг 12, 13-бандларида баён қилинган.

Иш куни (смена) тугагандан сўнг, оператор квитанция дафтарчалари нусхалари бўйича қабул қилинган, берилган пулларнинг ва тариф тўловларининг натижаларини, шунингдек 10, 10-а-шаклларида тузилган реестрлардан натижаларни ҳисоблаб чиқиши шарт. Почта касса машиналарида ишланганда оператор ҳисоблагич кўрсаткичларини ёзиб олади. Бу маълумотлар асосида касса маълумотномаси тўлдирилади унга СП (кўрсаткичларни ёзиш) квитанцияси қўшилади, ҳисоб-китоб бажарилади ва Бош кассага топширилиши лозим бўлган пул қолдиқлари ва пул ҳужжатлари ҳисоблаб чиқилади.

109. Касса маълумотномаси ва ҳисоб-китобга оператор имзо чекади ҳамда унга илова қилинган квитанция дафтарчалари (квитанция нусхалари), 10, 10-а-шакллардаги реестрлар, тўланган пул ўтказиш бланкалари, 22-шаклдаги хабарномалар, СП квитанциялари ва бошқа ҳужжатлар билан почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бўйича буйруққа асосан тайинланган назоратни амалга оширувчи шахсга берилади.

110. Назорат қилувчи шахс касса маълумотномасини ҳужжатлар билан бирга олиб, илова қилинган ҳужжатларда, натижалар тўғри ҳисобланганини ва бу натижаларнинг маълумотномада кўрсатилган миқдорга мос келишини дарҳол текшириши лозим.

Бу маълумотлар мос келса, назорат қилувчи шахс касса маълумотномасида текширув тўғрисидаги белгига имзо чекади ҳамда квитанция дафтарчаларини, тўлаган пул жўнатмаларининг реестрларини ва бошқа ҳужжатларни қабул қилганлиги ҳақида имзо чекади ва маълумотномани почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг Бош кассасига пул топшириш учун операторга қайтариб беради.

Назорат қилувчи шахс томонидан имзо чекилмаган касса маълумотларини Бош касса қабул қилмайди.

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг Бош кассасига пулларни қуйидагилар топширишлари шарт:

а) кундузги смена операторлари иш куни давомида уларнинг йиғилишига қараб ва ўз сменаси (иш куни) тугашида охирги ҳисоб-китоб бўйича;

б) тунги смена операторлари эрталаб, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) иш бошлаганда.

Бош касса бошлиғи (оператори) операторлардан касса маълумотлари бўйича нақд пулларни ва пул ҳужжатларини қабул қилаётганда маълумотларни КО-4-шаклидаги касса дафтарларидаги ёзувлар билан солиштиради. Барча маълумотларнинг айнийлигида Бош касса бошлиғи (оператори) пул ва ҳужжатларни қабул қилиб олади, тилхатни тўлдиради, уни йиртиб олади ва оператор билан ҳисоб-китоб қилинганини тасдиқлаш тарзида унга беради. Оператор тилхатларни бир дастага тикиб, икки ой давомида сақлайди.

111. Назорат қилувчи шахс мазкур қоидаларнинг 111-бандида баён қилинган вазифалардан ташқари, кейинги кундан кечиктирмаган ҳолда, тегишли фойдаланиш қоидалари ва йўриқномаларда кўзда тутилган тартибда, операторлардан кабул қилинган ҳужжатларнинг навбатдаги текширувини амалга оширади.

112. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) томонидан алоқа бўлимларининг ҳисобот ойида ўтказилган операциялари устидан, яъни 130-шаклдаги кундаликни юритишнинг тўғрилигини, тарифларининг қўлланилиши ва тариф тўловларини барча квитанция дафтарлари бўйича киримга олиш тўлиқлигининг навбатдаги назорати амалга оширилади.

8. КАССА ДАФТАРИНИ ЮРИТИШ ТАРТИБИ

113. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)да қабул қилинаётган ва берилаётган нақд пуллар ҳамда пул ҳужжатлари КО-4-шаклидаги касса дафтарида ҳисобга олинади.

Ҳар бир почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) битта касса дафтарини юритади, бу дафтар рақамланган, каноп ип билан боғланган ва гербли муҳр босилган бўлиши керак. Касса дафтари варақларининг асл ва бошқа нусхалари бир хил рақамланади. Варақлар миқдори мазкур почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи ва бош бухгалтери имзолари билан тасдиқланади.

Касса дафтаридаги ёзувлар 2 нусхада нусха кўчирувчи қоғоз орқали шарикли ручка пастаси билан қайд қилинади. Касса дафтари варақларининг нусхаси йиртиб олинади ва Бош касса бошлиғи (оператори)нинг бухгалтерия олдидаги ҳисоботи ҳисобланади. Варақларининг асл нусхалари касса дафтарида қолади. Касса дафтарида тозалашлар қилиш ва унга изоҳланмаган тузатишлар киритиш ман қилинади. Киритилган тузатишлар, албатта, касса дафтарига ёзган шахс ва почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бош бухгалтери имзолари билан тасдиқланади.

114. Бош касса бўйича операцияларни олиб бориш, пул маблағларини қабул қилиш, уларни сақлаш, алоқа бўлимларида операция кассаларига бериш ва касса дафтарларини юритиш Бош касса бошлиқлари ҳамда бунга ажратилган операторлар зиммасига юклатилади, бу ҳақда почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бўйича буйруқ чиқарилади.

115. Касса дафтарида ҳар бир операция бажарилиши биланоқ (ҳар бир ордер, касса маълумотномаси ёки унинг ўрнини босувчи бошқа ҳужжат бўйича пул олинганда ёки берилганда, операторга пул жўнатмалари, нафақалар, ёрдам пуллари ва бошқаларни тўлаш учун нақд пул беришда) Бош касса бошлиғи (оператори) тегишли ёзувни қайд қилади.

Операторнинг касса маълумотномалари касса дафтарига уларнинг бир кунлик пул йиғиндиси билан маълумотномани тузган операторнинг фамилияси ва исмининг бош ҳарфлари кўрсатиб ёзилади.

Ҳар иш куни охирида касса дафтарининг ҳамма устунлари бўйича бир кунлик якунлар ҳисобланади, кассадаги кейинги кунга қолган пул ва пул ҳужжатлари чиқарилади ҳамда бухгалтерияга ҳисобот сифатида кирим ва чиқим ҳужжатлари бўлган касса дафтари варағининг нусхаси касса дафтарида тилхат асосида топширилади.

116. Касса дафтарини тўғри юритиш, касса операцияларини амалга ошириш ва касса ҳужжатларини расмийлаштириш устидан назорат почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бош бухгалтери зиммасига юклатилади.

Бош бухгалтернинг касса дафтарини юритиш ва касса ҳужжатларини расмийлаштириш тартиби тўғрисидаги кўрсатмалар Бош касса бошлиғи (оператори) ва почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг бошқа ходимлари учун мажбурийдир.

Касса ҳужжатларига имзо чекиш ҳуқуқидан фойдаланувчи бухгалтерлар ва бошқа ходимлар касса операцияларини юритиш бўйича вазифаларни бажара олмайдилар.

117. Операторнинг тилхати билан тасдиқланмаган ёки чиқим ордерида ва бошқа тўлов ҳужжатларида пул олувчининг тилхати билан тасдиқланмаган бўнак тарзида кассадан берилган нақд пуллар касса бўйича чиқимга киритиш учун асос бўлолмайди. Бундай ҳолларда, тўланган пул кассирдаги камомад деб ҳисобланади ва ундан ундириб олинади. Кирим касса ордерлари билан қопланмаган нақд пуллар кассада ортиқча пул ҳисобланади ва ҳужжатлар батафсил текширилгандан сўнг Давлат бюджети ҳисобига ўтказилади. Кассада мазкур почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га тегишли бўлмаган нақд пулни ва бошқа бойликларни сақлаш ман этилади.

9. ПУЛ ВА БОЙЛИКЛАРНИ САҚЛАШ ТАРТИБИ

118. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) раҳбарлари кассадаги пулларнинг бутлигига, шунингдек уларни банк муассасаларидан олиб келишда ёки банк муассасаларига топширишда бутлигини таъминлашга мажбурдирлар, уларнинг айби билан пул маблағларнинг бутлигини таъминловчи зарур шароитлар яратилмаган ҳолларда, тегишли тартибда жавобгардирлар.

119. Пул маблағларини сақлаш учун, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)нинг Бош кассаларида омборхоналар ёнғинга қарши воситалар билан жиҳозланади.

Касса хонаси алоҳида жойлашиши, кассага кирадиган эшик эса операция амалга оширилаётган пайтда ички томонидан беркитиладиган бўлиши керак. Операция бажарилаётган пайтда сейфларда ва бошқа пул сақланадиган жойларда калитларни қулф оғзида қолдириш қатъиян ман этилади. Касса хонасига ишга алоқаси бўлмаган шахсларнинг кириши ҳам тақиқланади Бош касса омборида қолган нақд пулларни ва пул ҳужжатларини сақлаш учун, қабул қилинган ёки жўнатишга тайёрланган пулли брезент халталарни (нақд пулдан алоҳида ҳолда) сақлаш учун зарур миқдорда сейфлар, бошқа бойликларни сақлаш учун эса темир шкафлар ўрнатилади.

Алоқа бўлимларининг бойликларини сақлаш жиҳозларига нисбатан ҳам пул маблағларнинг бутлигини таъминлашдаги каби талаблар қўйилади.

Бош кассалар милиция идораларининг марказлашган кузатув пунктларига чиқувчи (уланувчи) махсус сигнализация ускуналари билан жиҳозланган бўлиши керак.

120. Иш тугагандан, касса ва ундаги бошқа бойлик қолдиқлари текширилгандан сўнг, пул сақланадиган жойларнинг барчаси қулфланади ва сурғучли муҳр билан муҳрлаб ёпилади.

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари ҳамда алоқа бўлимлари) омборхоналаридаги сейфлар ва темир шкафлар, ходим қўл остидаги кассанинг назорат муҳри билан муҳрланади, омборхоналар эса иккита муҳр билан - назорат қилувчи шахсда бўладиган суғурта (ҳимоя) ва омборхонага жавобгар шахсда бўладиган назорат муҳри билан ёпиб, муҳрланади. Муҳрлар ва калитлар Бош касса бўйича операцияларни тугалловчи ходимда сақланади.

Омборхона ва Бош касса ёпилишидан олдин ҳамма сейфлар, шкафлар, ойналар, дераза, эшикларнинг ёпиқлиги, чироқ ва вентиляция ўчирилганлиги текширилади.

121. Бош касса, омборхона, сейфлар, алоқа бўлимларининг пул сақланадиган жойлари калитларининг иккинчи (эҳтиёт) нусхалари муфассал рўйхатнинг биринчи нусхаси билан бирга пакетга жойланиб, матога ўраб тикилади, Бош касса бошлиғи (оператори)нинг назорат муҳрлари билан муҳрланади, рўйхатнинг иккинчи нусхасида тилхат билан топширилади, бу тилхат Бош касса бошлиғи (оператори)да қолдирилади.

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари ҳамда алоқа бўлимлари) бошлиқлари ва моддий жавобгар шахслар бойлик омборхоналари калитларидан, шунингдек суғурта назорат муҳрларидан иш вақтида ва ишдан ташқари вақтларда бошқа шахсларнинг фойдаланиш имкониятини бермайдиган тарзда сақланишини таъминлашлари шарт.

122. Омборхона ва сейфларни ёпган ҳамда муҳрлаган шахсларнинг ўзлари уларни очишлари керак.

Бош касса, омборхона, сейф (шкаф)ларнинг очилишидан олдин Бош касса бошлиғи (оператори) қулфларнинг, эшикларнинг, ойна панжараларининг ва муҳрларининг бутлигини кўздан кечириб чиқиши шарт.

Муҳрлар бузилмасдан, каноп билан бирга қирқиб олинади. Омборхона ва бошқа бойлик сақланадиган жойлар очилгандан сўнг, бузилишлар бўлмаса, олинган муҳрлар йуқ қилинади.

123. Муҳр шикастланган ёки олинган, қулф, эшик ёки деразалардаги панжаралар бузилган ҳолларда, дарҳол бу ҳақда почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) хабардор қилинади, у ўз навбатида мазкур ҳодиса ҳақида зудлик билан ички ишлар идораларини хабардор қилиши керак.

Бундай ҳолларда, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи, бош бухгалтери, уларнинг ўринбосарлари, шунингдек, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) Бош кассаси бошлиғи (оператори) ички ишлар идораларининг рухсатини олгандан сўнг, омборхонада сақланадиган пул маблағларининг ва бошқа бойликларнинг миқдорини текширадилар. Текшириш касса операциялари бошлангунга қадар ўтказилиши керак. Текшириш натижалари ҳақида уч нусхада далолатнома тузилиб, у текширувда иштирок этган ҳамма шахслар томонидан имзоланади. Далолатноманинг бир нусхаси ички ишлар идораларига, иккинчи нусхаси почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиалига жўнатилади ва дарҳол O`ZBEKISTON POCНTASI" АJга хабар қилинади, учинчиси эса почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)да қолади.

124. Омборхонани ёпишда ва муҳрлашда иштирок этган шахсларнинг йўқлигида омборхонани очиш зарур бўлиб қолганда, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи томонидан комиссия тузилиб, у омборхонани очади, ундаги пул ва бошқа бойликларни текширади.

125. Операция бажарилаётган пайтда пул маблағлари, шартли бойликлар операторларнинг иш ўринларида махсус металл қутиларда, шкафларда ёки шу мақсадларга мослаштирилган ва қулфи соз бўлган ғаладонларида сақланади.

Смена операторига, ўз жойидан вақтинча чиқиб кетганда ва операция тугагандан сўнг, нақд пулларни ҳамда пул ҳужжатларини иш столлари ғаладонларида қолдириб кетиши, шунингдек кун давомида пулларни Бош кассадан ўтказмай бошқа операторга топшириши ман этилади. Иш куни охирида нақд пуллар ва пулли ҳужжатлар касса маълумотномасига кўра Бош кассага топширилиши керак.

Иш тугагандан сўнг ва шартли бойликларнинг бўнаклари текширилиб, тўлдирилгандан сўнг, операторлар қутичаларни калит билан қулфлашлари ва ўзларида доимо сақланадиган назорат муҳрлари билан муҳрлаб қўйишлари керак.

126. Бош касса бошлиқ (оператор)лари ва касса операцияларини бажарувчи операторлар ўзлари қабул қилган ҳамма пул маблағлари ва бошқа бойликларнинг бутлигини сақлаш, шунингдек айбдорлик, қонунга зид, бепарволик, атайлаб ҳаракатсизлик ёки ҳаракатлар натижасида почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)га келтирилган ҳар қандай зарар учун тўлиқ шахсий жавобгардирлар.

127. Моддий жавобгарлик билан боғлиқ вазифаларни бажаришга қабул қилинувчи шахслар билан тўлиқ шахсий жавобгарлик тўғрисида шартномалар тузилади.

Моддий жавобгар шахсларнинг ишга тайинлангани тўғрисида буйруқ чиққандан сўнг, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг бошлиғи (бошлиқ ўринбосари) уларни касса операцияларини юритиш ҳақидаги мазкур қоидалар билан таништириши шарт.

128. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси)нинг Бош кассаси бошлиғи (оператори)га, операторларига ва кассирига:

а) касса операциялари бўйича уларга юклатилган вазифаларни бажаришни бошқа шахсларга ишониб топшириш;

б) шахсий пул ва бошқа бойликларни почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) пуллари ва бойликлари билан бирга сақлаш қатъиян ман этилади.

129. Сменали иш тартибидаги почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)да Бош касса бошлиғи (оператори) Бош кассанинг пуллари ва бойликларини ўзининг ўрнига келган кишига топширишда касса дафтари бўйича топшириш вақтидаги қолган пул миқдори ва пул ҳужжатларини қайд қилади ҳамда тегишли ёзув қолдиради:

______ йилнинг "__" _______ (сана) _____ соат ___ да қолган

нақд пул ____________________ сўм ва пул ҳужжатлари сони

___________ бўлиб, миқдори _____________________ сўм ҳамда

ичида бойликлари бўлган иккита муҳрланган сейф (шкаф)ни

қабул қилди ___________ топширди ___________

                                      (имзо)                                      (имзо)

Пул ҳужжатлари ва операцияларнинг касса дафтарига қилинадиган бундан кейинги ёзуви, кассани қабул қилиб олган шахснинг имзосидан сўнг амалга оширилади.

Бир суткалик якунни ҳисоблаш ва бухгалтерияга касса ҳисоботини топшириш, кассани текшириш ишини Бош кассанинг охирги сменадаги оператори бажаради.

Бош касса пуллари ва бойликларини смена бўйича топширишда почта тўлови белгилари топширилмайди. Бош касса бошлиғи (оператори) ўрнини босувчи ходим ўзининг почта тўлови белгиси бўнагига эга бўлиши керак.

130. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) Бош кассаси бошлиғи (оператори)ни вақтинча алмаштириш зарур бўлганда (касаллик ва бошқа сабабларга кўра) корхона бошлиғининг буйруғига биноан унинг вазифасини бажариш, тўлиқ шахсий моддий жавобгарлик тўғрисида шартнома тузилган бошқа ходимга юклатилади. Бундай ҳолда, кассани қабул қилиш-топшириш қуйидаги тартибда амалга оширилади.

Кассадаги нақд пул ва бошқа бойликлар почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи ва бош бухгалтер ёки уларнинг ўрнини босувчи лавозимли шахслар иштирокида қабул қилиб олаётган ходим томонидан дарҳол санаб чиқилади. Пул ва бошқа бойликларнинг топширилгани тўғрисида далолатнома тузилиб, унга юқорида санаб ўтилган шахслар имзо чекадилар.

131. Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) Бош кассаларининг бошлиқ (оператор)лари кассага кабул қилинган пулларни қийматига қараб ажратишлари, бир хил қийматлиларини 100 тадан қилиб, қоғозга хоч шаклида ўрашлари лозим. Ўрамда пул миқдори, сана, қиймати бўйича ажратувчи ва пулларни сановчи кассир (оператор)нинг имзоси қўйилади ёки шахсий муҳри босилади.

Бош кассадаги металл тангалар очилган ҳолда, ўтда ёнмайдиган шкафларда сақланиши мумкин.

11. КАССАНИ ТАФТИШ ВА КАССА ИНТИЗОМИГА

РИОЯ ЭТИЛИШИ УСТИДАН НАЗОРАТ ЎРНАТИШ

138. Ҳар куни почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамт, почта алоқаси боғламалари)да Бош касса операциялари тугагандан сўнг қуйида кўрсатилган ходимлардан: почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) бошлиқлари, уларнинг ўринбосарлари, цех ва участкаларнинг бошлиқлари, уларнинг ўринбосарлари, бош бухгалтер, 1-тоифали бухгалтер ва иқисодчилардан тайинланган навбатчилар бир ойга тузилган ҳамда бошлиқ тасдиқланган жадвал бўйича Бош касса бошлиғи (оператори) иштирокида кассадаги пул миқдори, шунингдек кассадаги ҳамма бошқа бойликларни (шартли бойликлардан ташқари) битталаб санаб, текширадилар.

Бош кассани текшириш натижалари ҳақида касса дафтарида масъул навбатчи ва Бош касса бошлиғи (оператори) имзоси билан қуйидагича ёзув қилинади:

- "Касса текширилди, фарқ йуқ" ёки "Касса текширилди, ________________________________ миқдорида фарқ аниқланди", сана имзо.

Аниқланган фарққа далолатнома тузилиб, у бухгалтерияга текшириб чиқиш учун топширилади.

Алоқа бўлимлари бошлиқлари, уларнинг ўринбосарлари, шунингдек Бош касса билан ҳисоб-китоб олиб борувчи ва унга ҳисобот берувчи шахслар ҳар кунги текширишларга жалб қилинмайди. Айнан бир ходимни Бош кассани иш куни охирида кетма-кет икки ва ундан ортиқ кун давомида текширишга жалб этиш ман этилади.

Масъул навбатчи учун лавозим йўриқномаси ишлаб чиқилиб, у бу йуриқнома билан таништирилади ва ундан бу ҳақда тилхат олинади (имзо чекади).

139. Ҳар ойда бир марта ўтказма операцияларини бажарувчи почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамт, почта алоқаси боғламалари)да, белгилаган муддатда, Бош кассадаги барча пуллар бирма-бир, тўлиқ, қайта саналиб, пул ҳужжатлари ва шартли бойликлар тўсатдан тафтиш қилинади.

Тўсатдан тафтиш ўтказилганда қуйидагилар текширилади:

ҳамма пул билетлари, шу жумладан дастлаб ўралганлари ҳам бирма-бир варақлаб чиқилади, металл тангалар доналаб саналади;

алоқа бўлимларидаги лимитдан ортиқ нақд пулли, лекин ҳали саналмаган (очилмаган) брезент халталар, шунингдек, жўнатиш учун тайёрлаб қўйилган қувватлама маблағлар солинган брезент халталар очилиб, улардаги маблағлар пул дасталарининг хочсимон белбоғида кўрсатилган миқдор бўйича қайта саналади.

Тафтиш вақтида комиссия қуйидагиларни аниқлайди:

кассага иш куни давомида ўтказиш тарзида тушган пул ва бошқа пул маблағларнинг киримга тўлиқ олингани ва уларнинг кирим ҳужжатларига мос келиши;

мазкур иш куни давомида ўтказиладиган пуллар, нафақалар ва бошқа пул маблағларнинг чиқимга қанчалик тўғри чиқарилганлиги ва уларнинг ҳаракати тегишли ҳужжатлар билан тасдиқланганлиги;

касса дафтарида қолдиқ пул маблағлари тўғри чиқарилгани ва унинг кассадаги текширилган нақд пул қолдиқларига мос келиши;

Бош кассада тўсатдан текшириш ўтказилаётган вақтда почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи, унинг ўринбосарлари ва бош бухгалтерлар иштирок этишлари лозим.

140. Йилнинг ҳар чорагида камида бир марта почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) Бош кассалари бошлиқ (бошлиқ ўринбосари), бош бухгалтер ва почта алоқаси хизмати ходимларидан иборат комиссияси томонидан тафтиш қилинади.

141. Комиссия почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)ни тафтиш қилиш натижалари ҳақида далолатнома тузади. Тафтиш вақтида касса ва омборхонада аниқланган нақд пуллар ҳамда шартли бойликларнинг ортиғи ёки камомади, уларнинг пайдо бўлиш тафсилотлари билан далолатномада акс эттирилади, кирим ёки чиқим ордерлари билан расмийлаштирилади, сўнгра касса дафтари ва шартли бойликларни ҳисобга олиш дафтарлари (регистрлар) бўйича ёзилади.

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) бошлиғи дарҳол ҳар томонлама текширув ўтказиши, айбдор шахсларни аниқлаши, пул маблағларининг камомади ундирилиши ва шартли бойликларнинг камомади қопланишини таъминлаши керак.

Пул ва бойликларнинг ўғирланиши, нақд пул билан операциялар ўтказишдаги ва касса интизомидаги нуқсонларнинг ҳар бир ҳолати ҳақида, шунингдек кўрилган чоралар тўғрисида почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари) бўйсунишига кўра юқори ташкилотларга маълумотнома беради. Агар пул ва бошқа бойликларнинг камомади ўз вазифасига масъулиятсизлик, совуққонлик билан қараш ёки ўғирлик натижасида содир этилган бўлса ва катта миқдорда зарар келтирса, у ҳолда, почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) раҳбари бу ҳақда дарҳол тергов идораларини хабардор қилиши ва тергов идораларининг қарори ёки суднинг ажрими бўйича камомад аниқланган корхона ходимини бойликлар билан ишлашдан четлаштириши керак. почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)нинг нақд пуллар ва бойликлар билан ишлаш, шунингдек улар билан операциялар ўтказиш топширилган ҳамма ходимлари мазкур йўриқномада белгиланган касса операцияларини юритиш ва ҳисобга олиш қоидаларини ва пул ҳамда бойликларни сақлаш қоидаларини билишлари шарт. Ходимлар йўл қўйган бирорта тартиббузарлик аниқланганда, улар кўрсатилган қоидаларни билмасликларини баҳона қила олмайдилар.

Ўғрилик содир этган ёки пулларнинг камомадига олиб келувчи совуққонлик кўрсатган шахслар амалдаги қонунчиликда белгиланган тартибда тўлиқ моддий жавобгарликка тортиладилар.

142. Касса интизомини бузганлиги (пул жўнатмалари маблағларини фойдаланиш эҳтиёжлари учун харажатлаш, кассалардаги лимитдан ортиқ пул қолдиқларини ўз вақтида банкка топширмаслик, асоссиз ҳолда кассадаги нақд пулларнинг белгиланган лимитини ошириб юбориш, банкдан олинган нақд пулларни мўлжаллангандан бошқа мақсадларда ишлатиш, нақд пул билан ҳисоб-китоб қилиш қоидаларини бузиш, кассадаги нақд пулларни бошқа ташкилотларга ва шахсларга бериш, ўзига бўйсунувчи алоқа бўлимлари ва шахслардан олинган нақд пул маблағларини ўз вақтида киримга олмаслик, алоқа бўлимларига жўнатилган қувватлама пул маблағларини ўз вақтида ҳисобдан чиқармаслик ва бошқа қоидаларни бузиш ҳоллари) учун айбдор бўлган шахслар қонунчилик ҳужжатларига асосан жавобгарликка тортилади.

143. Мазкур қоидаларга риоя қилиш учун жавобгарлик почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта алоқаси боғламалари)нинг раҳбарлари, бош бухгалтерлари, Бош кассаларнинг бошлиқ (оператор)лари ва касса операцияларини юритиш вазифаси топширилган бошқа шахслар зиммасига юклатилади.

1-ИЛОВА

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят)

филиаллари ва объектлари (почтамтлар, почта

алоқаси боғламалари) касса операцияларида

тўланадиган квитанция шаклларининг

РЎЙХАТИ

    

2-ИЛОВА

МС-42 шакл

КАССА МАЪЛУМОТНОМАСИ

            

___ йил ___________учун

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

       

        

        

          

              

              

3-ИЛОВА

Сарварақ намунаси

КО-4 шакл

      

______________________ учун

КАССА ДАФТАРИ

Касса дафтарининг ҳар бир варағи иккита бир хил қисмдан иборат: улардан бирини (ётиқ чизиқли) кассир (оператор) биринчи нусха сифатида тўлдиради, иккинчисини (ётиқ чизиқсиз) юз ва орқа томонидан нусха кўчирувчи қоғоз орқали тўлдиради: у кассир (оператор)нинг ҳисоботи бўлиб, варақнинг йиртиб олувчи қисми қисобланади.

Касса операциялари варақнинг йиртиб олинмайдиган қисмининг юз томонидан бошлаб ёзилади ("Кун бошидаги қолдиқ" сатридан сўнг).

Варақни олдиндан қирқиш чизиғи бўйича шундай тарзда тенг иккига букиш керакки, бунда йиртиб олинадиган қисм дафтарда қоладиган қисмнинг остига тушадиган бўлсин. "Жўнатма"дан сўнг ёзувларни олиб бориш учун варақнинг йиртиб олинган қисми йиртилмайдиган қисмининг юз томонига қўйилади ва ёзувлар варақнинг йиртиб олинмайдиган қисмининг орқа томонидаги ётиқ чизиқлар бўйича давом эттирилади.

Ҳисоб бланки бир кунги операцияларнинг охиригача йиртиб олинмайди.

"Шу жумладан, ойлик маошга" сатри бўйича ойлик маошга кассанинг чиқимга ўчирилмаган тўлов қайдномалари бўйича суммаси кўрсатилади.

            

        

3-илованинг давоми

3-илованинг давоми

         

                

4-ИЛОВА

МС-45 шакл

  __________ почтамт (АЖ филиаллари)нинг алоқа

бўлимига қувватлама нақд пул жўнатиш учун

ФАРМОЙИШ

_______ йил "___" ___________

          

                 

         

______ йил "___" ___________________

5-ИЛОВА

МС-43 шакл

ТИЛХАТ

Бош касса (омборхонага) муҳрланган ҳолда ичидаги солинмаларни текширмасдан

      

эълон қилинган ______________________ сўм _____________________ тийин

миқдоридаги шартли бойликлар солинган _____________________________

______________________________________________________ қабул қилинди.

       

______ йил "___" ___________________

6-ИЛОВА

М-44 шакл

            

Алоқа бўлимларидан ________ йил "___" ___________ да

жўнатилган кассадаги лимитдан ортиқ нақд пуллар

солинган брезент халталар ҳақида

МАЪЛУМОТНОМА

______ йил "___" ______________

7-ИЛОВА

7-илованинг давоми

      

7-илованинг давоми

            

     

     

7-илованинг давоми

7-илованинг давоми

          

7-илованинг давоми

            

8-ИЛОВА

        

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ёки объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) номи

     

      

Тақвимли муҳр

       

     

М.Ў.

9-ИЛОВА

*) Агар мол етказиб берувчиларнинг ҳисоб рақамлари бошқа банкдан очилган бўлса, бу ерда 830-сонли ҳисобварақ кўрсатилади.

       

Чекларни банкдан олувчи шахснинг лавозими ва имзоси

Чекларни банкка топширган шахснинг лавозими ва имзоси реестрнинг ҳужжатларини ёзиш тугалланган томонига бир марта ёзилади.

          

10-ИЛОВА

МС-4 шакл

______ йил "___"________________________

         

(МС-4 шаклнинг орқа томони)

              

            

11-ИЛОВА

МС-46 шакл

      

______ йил ______________ да жўнатилган,

бироқ акциядорлик жамияти АЖ филиалида ёки алоқа

бўлимида кейинги ойда қабул қилинган қувватлама пуллар

ёки лимитдан ортиқ қолдиқлар суммаси ҳақида

МАЪЛУМОТНОМА

        

           

Юқорида келтирилган маълумотнома АЖ филиали бош бухгалтерига топширилади ва _______ йил _______________ ойи бухгалтерлик ҳисобида юқори кўрсатилган йўлдаги суммалар (пуллар) ҳисобига киритиш учун асос бўлади. Бу маълумотнома бир вақтнинг ўзида йўлдаги сўмни ҳисоб рақамидан ўчириш учун ва _______ йил _____________ ойи бухгалтерлик ҳисобида мос равишда АЖ филиали ёки АБ ҳисоб қоғозига киритишга асос бўлади.

            

12-ИЛОВА

Шаҳар бўйлаб махсус рейсларни ташкил этишда

брезент халталарни, почта ва буюмларни алмаштириш

ҳуқуқини берувчи гувоҳномаларни қабул қилиш

ва топширишнинг ҳисобини юритиш

ДАФТАРИ

         

             

13-ИЛОВА

______ йил "___" _________ соат _________ дан

_______________________________ дақиқа ўтганда

____________________ операторлар кузатувидаги рейс

_____________________________ йўналиш бўйича почта

алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти (почтамт,

почта алоқаси боғламаси)дан брезент халталарни элитиб

бериш учун ____________________________________-сонли

ЙЎНАЛИШ ЮКХАТИ

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали

ва объекти (почтамт, почта алоқаси

боғламаси)нинг тақвимли муҳри

        

       

      

        

13-илованинг давоми

24-и шаклидаги юкхатнинг орқа томони

         

__________________________ йўналиш бўйича

почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти

(почтамт, почта алоқаси боғламаси)дан брезент халталарни

элитиб бериш учун __________________________-сонли

ЙЎНАЛИШ ЮКХАТИ

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ва объекти

(почта алоқаси боғламаси)нинг тақвимли муҳри

  

     

            

14-ИЛОВА

Кассада нақд пул қолдиқлари лимитларини, тушум

пулини топшириш тартиби ва муддатларини

белгилаш учун буюртма ҳисоб-китоб

     

         

Почта алоқаси ҳудудий (вилоят) филиали ёки объекти (почтамт, почта алоқаси боғламаси) номи